2020-03-19

kun 鯤

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Jest w mandaryńskim wyraz 鯤 [鲲] kūn. Ma on dwa znaczenia. Po pierwsze jest więc kun ogromną rybą, podobną naszemu Lewiatanowi. Łatwo się domyślić, bo klucz znaku to przecież właśnie ryba 魚 [鱼]. Mieszka w głębinach północnych mórz i potrafi się przemienić... nie powiem, w co. O tym będzie następnym razem.
Pojawia się w Liezi, w pytaniach Tanga: 
W ciemnych morzach na najdalszej północy (溟海), w niebiańskim zbiorniku żyje ryba szeroka na wiele tysięcy li, adekwatnie ciężka, a miano jej kun*.
Pojawia się też w legendzie spisanej w Zhuangzi
W północnych głębinach (北冥) mieszka ryba, która zowie się kun. Jest tak wielka, że nie wiadomo, ile mierzy tysięcy li**.
W powyższych dwóch wyjątkach użyte są inne formy nazwy morza: 溟海 míng​hǎi - ciemne morze. Tutaj ming ma klucz wody 氵, co nas łatwiej prowadzi do morza. A forma 冥 míng jest być może po prostu błędem, choć z drugiej strony - to właśnie ona jako osobny znak określa miejsca głębokie i ciemne. Z kolei míng z wodą 溟 stosowany również do miejsc ciemnych, ma drugie znaczenie - siąpiący deszcz.

Skoro już wiemy, kim jest kun, pora przyjrzeć się drugiemu znaczeniu tego słowa. Otóż, moi drodzy, kun 鲲 to również chińska nazwa... narybku. Mają Chińczycy poczucie humoru, prawda? Żeby największe morskie stworzenie mityczne obdarzyło nazwą najmniejsze rybki! Tu ciekawostka: na narybek mówi się również 鱼苗 yú​miáo czyli dosłownie "rybne pędy".
W słownikach pojawia się tównież wytłumaczenie, że kun to ikra (鱼子 yú​zǐ), choć na żywo się jeszcze nigdy z takim użyciem kun nie spotkałam.
Przy następny spotkaniu z chińskimi fantastycznymi zwierzętami (i jak je znaleźć), dowiecie się, w co potrafi się przemienić kun.

A o złowieszczym japońskim wielorybie poczytacie tutaj.
*终北之北有溟海者,天池也,有鱼焉,其广数千里,其长称焉,其名为鲲。
**北冥有鱼,其名为鲲。鲲之大,不知其几千里也。

2 komentarze:

  1. Lewiatan - narybek -> ciekawe połączenie. Duży plus za poczucie humoru. W sumie - ciekawe, co jest pierwotnym znaczeniem.

    A używacie znaku 鯨?

    OdpowiedzUsuń

Proszę, nie anonimowo!
Ze względu na zbyt dużą ilość trolli, musiałam włączyć moderowanie komentarzy. Ukażą się więc dopiero, gdy je zaakceptuję. Proszę o cierpliwość.