ptak peng

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, enesaj.pl oraz kirgiski.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Nareszcie! Dziś dowiecie się, w co zmienia się gargantuiczny kun. Zmienia się otóż w ptaka peng 鵬 [鹏]. Od razu widać, że to ptak - można poznać po kluczu 鳥 [鸟]. Co było do przewidzenia, gigantyczna ryba przemieniła się w potężnego ptaka - tak jak ciężko zmierzyć grzbiet kuna, ciągnący się na wiele tysięcy li, tak rozstaw skrzydeł penga jest niesamowicie wielki ("jego skrzydła są jak chmury zakrywające całe niebo") a grzbiet potężny jak Góra Taishan. Jego odpowiednikami w innych mitologiach są perski Ruk oraz indyjski Garuda. Tę bestię, która raz jest rybą, raz ptakiem, Chińczycy nazywają po prostu 鯤鵬 [鲲鹏] kūn​péng, czyli łącząc znak kun ze znakiem peng. Jak widać, w chińskim nie ma problemu, co było pierwsze, jajko czy kura - najpierw był kun, dlatego jest na początku dwuznakowej zbitki*.

W taoistycznej biblii Zhuangzi pojawia się nie tylko przemiana ryby kun w ptaka peng, ale również porównanie ogromu penga do małych stworzeń, takich jak cykada 蜩 tiáo, turkawki 鳩 jiū i przepiórkowate 鷃 yàn. Mówi się, że o ile kun buszuje w głębinach północnych mórz, o tyle peng leci nad morze południowe, tzw. Niebiańskie Jezioro 天池. Morze musi być głębokie, by pomieścić kuna, a wiatr musi być silny, by zanieść penga na południe. Porównanie penga do małych stworzeń zawsze zaś sprowadza się do tego, że mały nie rozumie zamierzeń wielkiego - bo przepióreczka nie da rady dolecieć na drugi koniec świata. To jednak nie oznacza, że peng również nie da rady. Ich światy są tak różne, jak rozpiętość ich skrzydeł. Co nie musi oznaczać, że któryś z nich jest gorszy - choć pojawiały się też interpretacje tekstu porównujące penga do mędrców, a przepiórki do zwykłych śmiertelników. Zwykli śmiertelnicy poprzestają na małym, są zadowoleni z siebie i obce są im wielkie aspiracje i dalekie cele. Zaś peng osiąga siłę i wolność dzięki swym odległym celom. Jak zwykle - każdy czytelnik ma swoją interpretację. Mnie bardziej podoba się idea, że wielki tak samo nie rozumie małego, jak mały nie pojmuje dużego - ta koncepcja bardzo ułatwia świadome macierzyństwo ;) Nie każdy musi być pengiem, prawda? Przepióreczki też są potrzebne światu...

Ponieważ peng jest taki wspaniały, chętnie jest wybierany jako znak imienia, pojedynczo lub w jakimś fajnym połączeniu [sama miałam kiedyś kolegę o poetyckim mianie Chmurny Ruk. Na zawsze zostanie w mojej pamięci jako ten, który jako pierwszy nakarmił mnie robakami]. Sam znak wywędrował również do Japonii, gdzie takoż jest używany w imionach.

O pengu pisali poeci, m.in. Li Bai. Trafił do bajek i do przysłów. Stał się też wdzięcznym tematem kaligrafii i malarstwa chińskiego. Samo słowo jest używane jako tłumaczenie na chiński nazw mitycznych, wielkich ptaków z innych kultur - np. wspomnianego Ruka, Garudy czy legendarnych ptaków chińskich mniejszości etnicznych. Pojawia się np. w Wędrówce na Zachód, ale też w legendach Naxi czy Tybetańczyków. Oczywiście, chiński znak wygląda inaczej niż piktograf Dongba i wymawia się go inaczej niż po tybetańsku, ale sama koncepcja jest podobna.

W słownikach chińskich peng istnieje w następujących idiomach:

• 大鵬 [大鹏] dà​péng​ - jedna z nazw penga
• 鵬飛 [鹏飞] péng​fēi - wysoki lot. Dosł. lot penga​**
• 鵬程萬里 [鹏程万里] péng​chéng​wàn​lǐ - mieć przed sobą świetlaną przyszłość. Dosł. peng leci dziesięć tysięcy li.​
• 大鵬鳥 [大鹏鸟] dà​péng​niǎo - jedna z nazw penga​
• 鵬鳥 [鹏鸟] péng​niǎo - jedna z nazw penga, ale przy okazji przenośnie - wielki talent​
• 鯤鵬展翅 [鲲鹏展翅] kūn​péng​zhǎn​chì - mieć u stóp cały świat; być niezwyciężonym. Dosł. Kunpeng rozpościera skrzydła.​
• 鵬摶 [鹏抟] péng​tuán - dążyć do wielkości​

Najśmieszniejszym wyrazem, jaki znajdzie się w tym słowniczku jest

• 酷鵬 [酷鹏] kù​péng​ - kupon, tłumaczenie fonetyczne. Dziś używa się raczej 優惠券 [优惠券] yōu​huì​quàn, z kuponem z pengiem spotkałam się właśnie dziś po raz pierwszy w życiu.

Chciałam Wam jeszcze pokazać obraz ukazujący przemianę kuna w penga:

źródło

Jego twórcą jest Wu Xuebin 吴学斌, słynny malarz z Guangxi, wystawiany w Chinach i zagranicą.

Tutaj poczytacie o japońskiej szacie z piór, tutaj o uzbeckim ptaku przynoszącym szczęście, a tutaj o ptaku z godła Kirgistanu.

*jeśli zaś chodzi o samo jajko, to ponieważ się je nazywa 雞蛋 [鸡蛋] jī​dàn, to widać wyraźnie, że najpierw jest znak kury, a potem jajka.
**myślę, że może to być antonim lotu trzmiela.