kun 鯤

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Jest w mandaryńskim wyraz 鯤 [鲲] kūn. Ma on dwa znaczenia. Po pierwsze jest więc kun ogromną rybą, podobną naszemu Lewiatanowi. Łatwo się domyślić, bo klucz znaku to przecież właśnie ryba 魚 [鱼]. Mieszka w głębinach północnych mórz i potrafi się przemienić... nie powiem, w co. O tym będzie następnym razem.

Pojawia się w Liezi, w pytaniach Tanga: 

W ciemnych morzach na najdalszej północy (溟海), w niebiańskim zbiorniku żyje ryba szeroka na wiele tysięcy li, adekwatnie ciężka, a miano jej kun*.

Pojawia się też w legendzie spisanej w Zhuangzi: 

W północnych głębinach (北冥) mieszka ryba, która zowie się kun. Jest tak wielka, że nie wiadomo, ile mierzy tysięcy li**.

W powyższych dwóch wyjątkach użyte są inne formy nazwy morza: 溟海 míng​hǎi - ciemne morze. Tutaj ming ma klucz wody 氵, co nas łatwiej prowadzi do morza. A forma 冥 míng jest być może po prostu błędem, choć z drugiej strony - to właśnie ona jako osobny znak określa miejsca głębokie i ciemne. Z kolei míng z wodą 溟 stosowany również do miejsc ciemnych, ma drugie znaczenie - siąpiący deszcz.

Skoro już wiemy, kim jest kun, pora przyjrzeć się drugiemu znaczeniu tego słowa. Otóż, moi drodzy, kun 鲲 to również chińska nazwa... narybku. Mają Chińczycy poczucie humoru, prawda? Żeby największe morskie stworzenie mityczne obdarzyło nazwą najmniejsze rybki! Tu ciekawostka: na narybek mówi się również 鱼苗 yú​miáo czyli dosłownie "rybne pędy".

W słownikach pojawia się tównież wytłumaczenie, że kun to ikra (鱼子 yú​zǐ), choć na żywo się jeszcze nigdy z takim użyciem kun nie spotkałam.

Przy następny spotkaniu z chińskimi fantastycznymi zwierzętami (i jak je znaleźć), dowiecie się, w co potrafi się przemienić kun.

A o złowieszczym japońskim wielorybie poczytacie tutaj.

*终北之北有溟海者，天池也，有鱼焉，其广数千里，其长称焉，其名为鲲。

**北冥有鱼，其名为鲲。鲲之大，不知其几千里也。