2020-04-19

mięsny księżyc 肉月


Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Pamiętajcie, to tylko kontynentalni Chińczycy tak sobie zepsuli uprościli znaki, że cząstka księżyca 月 jest identyczna z cząstką mięsa 月. W tradycyjnym zapisie one się różnią, co łatwo zaobserwować na poniższych przykładach:

cząstka mięsna

cząstka księżycowa

Dzięki temu łatwiej pojąć, co robi księżyc na przykład w żołądku 胃. Nic nie robi - bo to nie księżyc, a mięso, tylko w obecnej czcionce wygląda jak księżyc. Jest to o tyle głupie, że nawet w obecnej czcionce pozostawiono kilka znaków, które nadal są mięsem, np. 脧 - znaczy, mają dwie nierówne kropy, a nie dwie kreski, jak w księżycu. Nie można było wszystkich tak zostawić? Ech...
Znaków z księżycem jest stosunkowo niewiele, przy czym nawet w tej grupie można znaleźć znaki warte dyskusji, czy aby nie powinny się znaleźć w znakach z mięsem:
  • 月 yuè - księżyc
  • 有 yǒu - mieć​ - jedna z etymologii mówi jednak, że znak pochodzi od kawałka mięsa złapanego ręką.
  • 望 wàng - pełnia księżyca/mieć nadzieję/spoglądać w dal​
  • 朢 [望] wàng​ - 15 dzień miesiąca księżycowego (czyli pełnia - stąd pełnia o jeden znak wyżej)
  • 朋 péng - przyjaciel​ [tu podobno nie było początkowo ani mięsa, ani księżyca, a dwa sznury muszelek (środek płatniczy)]
  • 朦 méng - niewyraźny, niejasny/oszukiwać - no pewnie, że niejasny, skoro oświetlony tylko księżycem, przysłonionym 蒙 na przykład chmurami.​
  • 朏 fěi - półksiężyc. Ale tak naprawdę dotyczyć to powinno tylko półksiężyca w pierwszej kwadrze, wtedy, kiedy coraz bardziej wychodzi 出...
  • 服 fú - ubrania/być posłusznym/zostać przekonanym przez kogoś/przekonywać/aklimatyzować się/przyjmować lekarstwo​ - tu też początkowo nie było księżyca, tylko... łódka.
  • 服 fù - klasyfikator dla lekarstw - dawka​
  • 朓 tiào​ - księżyc w ostatniej kwadrze, a także nazwa dla księżyca, który tuż przed świtem widnieje na Zachodzie.
  • 朣 tóng - światło wschodzącego księżyca​
  • 朒 nǜ - księżyc w pierwszej kwadrze, pojawiający się na Wschodzie
  • 朗 lǎng - jasny​
  • 朧 [胧] lóng - wschodzący księżyc​
  • 朞 [期] qī - okres, wycinek czasu​, faza, semestr
  • 朝 Cháo/cháo​ - Korea/dwór cesarski lub królewski, dynastia; być zwróconym (w jakimś kierunku)​
  • 朝 zhāo - poranek​
  • 朕 zhèn - królewskie "ja"​ - początkowo nie był to księżyc, a łódka.
  • 朔 shuò - początek, pierwszy dzień księżycowego miesiąca​
Niedużo tego, prawda? Za to znaków z mięsem jest koszmarnie dużo - około dwustu. Większość to części ciała oraz to, co się z ciałem dzieje plus skojarzenie cielesności z brudem (jak widać, całkiem niezależne od chrześcijaństwa) oraz nazwy kulinarne i religijne (nie zapominajmy, że dawniej w Chinach składano ofiary z mięsa), ale jest też kilka z bardziej zawiłą etymologią.

Ciało:
  • 肬 yóu - wariant 疣 - guzek, brodawka ​
  • 腋 yè - pacha
  • 腰 yāo - pas, talia
  • 臃腫 [臃肿] yōng​zhǒng - otyły, opasły, spuchnięty (również przenośnie)​
  • 育 yù - mieć dzieci, edukować, wychowywać
  • 腴 yú - tłuszcz na brzuchu/płodny/bogaty
  • 腧 shù - punkt na ciele do wbijania akupunkturowych igieł
  • 脗 wěn - wariant 吻 wěn pocałunku
  • 脘 wǎn - przestrzeń w żołądku
  • 腕 wàn - nadgarstek, a także ramiona kalmarów czy innych rozgwiazd
  • 胃 wèi - żołądek
  • 膺 yīng - pierś
  • 胤 yìn - dziedzic, potomek
  • 膊 bó - bark
  • 脖 bó - szyja
  • 臂 bì - ramię
  • 揹 [背] bēi - nieść coś na plecach albo na ramieniu
  • 背 bèi - plecy
  • 膀 bǎng - skrzydło, ramię. Dawniej: 髈.
  • 膀 bàng - flirtować (w wyrażeniu 吊膀子 diào​bàng​zi - dosł. "wieszać ramię"). Obraźliwe.
  • 膀 pāng - spuchnięty
  • 膀 páng - pęcherz moczowy, najczęściej w połączeniu z 胱 guāng, które osobno też oznacza pęcherz: 膀胱 pángguāng
  • 胞 bāo - łożysko, łono, rodzeństwo
  • 膘 biāo - tłuszcz zwierzęcy. Dawniej również: 臕
  • 臏 [膑] bìn - rzepka (ta w kolanie) --> 髌骨. Również nazwa kary cielesnej, polegającej na zmiażdżeniu rzepki. Występuje również w formie 髕 [髌] bìn
  • 肺 fèi - płuca. Stary wariant: 胇 fèi
  • 脬 pāo - pęcherz [尿脬 suī​pāo], moszna [𡳞脬 lìn​pāo, dosł. pęcherz penisowy]
  • 胚 pēi - embrion
  • 膨 péng - spuchnięty
  • 胖 pán - odprężony, spokojny
  • 胖 pàng - gruby
  • 脾 pí - śledziona
  • 胼 pián - zrogowaciała skóra na stopach lub dłoniach
  • 脈 [脉] mài - żyły i tętnice
  • 脈脈 [脉脉] mò​mò - kochający, tkliwy, serdeczny​
  • 膜 mó - membrana, błona
  • 脯 pú - pierś
  • 腜 méi - ruchy płodu
  • 腓 féi - łydka
  • 肥 féi - gruby, żyzny, obornik
  • 肪 fáng - tłuszcz zwierzęcy, w tym ludzki
  • 膚 [肤] fū - skóra
  • 腹 fù - jama brzuszna, brzuch
  • 腑 fǔ - organy wewnętrzne
  • 脰 dòu - szyja, gardło
  • 膽 [胆] dǎn - woreczek żółciowy, odwaga
  • 肚 dǔ - flaki
  • 肚 dù - brzuch
  • 胎 tāi - płód, opona
  • 胴 dòng - w zależności od kontekstu jelito grube albo tułów
  • 膛 táng - jama klatki piersiowej
  • 腆 tiǎn - wystający (np. brzuch lub pierś); obfity
  • 腿 tuǐ - noga
  • 骽 [腿] tuǐ - kość biodrowa​
  • 腯 tú - świńskie sadło
  • 腦 [脑] nǎo - mózg​
  • 臀 tún - pośladki. Stara wersja:​ 臋
  • 膃 [腽] wà - sadło
  • 膋 liáo - tłuszcz na jelitach
  • 臁 lián - goleń
  • 臉 [脸] liǎn - twarz
  • 臝 [裸] luǒ - nagi. Inne wersje znaku: 躶, 倮
  • 腡 [脶] luó - odcisk palca
  • 肐 [胳] gē - pacha
  • 膂 lǚ - kręgosłup, siła
  • 膈 gé - przepona
  • 疘 [肛] gāng - wypadanie odbytnicy.
  • 肛 gāng - odbyt
  • 肝 gān - wątroba
  • 股 gǔ - udo, ale też część, porcja, udział i wiele innych znaczeń
  • 臌 gǔ - puchlina, opuchlizna
  • 肱 gōng - ramię
  • 胯 kuà - krocze
  • 鬍 [胡] hú - zarost, zwierzęce wąsy​
  • 骯 [肮] āng - brudny​
  • 脝 hēng - tłusty, opasły
  • 肓 huāng - przestrzeń między sercem a przeponą
  • 肌 jī - mięśnie
  • 脊 jǐ - kręgosłup
  • 胛 jiǎ - łopatka
  • 腳 [脚] jiǎo - stopa ludzka, noga zwierzęcia lub obiektu (np. noga od stołu czy fortepianowa)
  • 肩 jiān - ramię, nieść coś na ramionach
  • 腱 jiàn - ścięgno
  • 脛 [胫] jìng - łydka
  • 臍 [脐] qí - pępek
  • 臄 jué - podniebienie
  • 腔 qiāng - jama ciała, ale też akcent, beczka, nuta (np. góralska nuta)
  • 臞 qú - wariant 癯 qú - chudy, zmęczony
  • 胠 qū - bok zwierzęcia
  • 膝 xī - kolano
  • 脇 [胁] xié - bok (boczna część tułowia) a także wymuszać, zastraszać. Pisane również ​脅
  • 肖 xiào - podobny, podobieństwo, być podobnym
  • 臑 nào - biceps
  • 膿 [脓] nóng - ropa (w trakcie zakażenia itd.)
  • 腩 nǎn - bruścik (mostek, najczęściej cielęcy lub wołowy)
  • 肋 lèi - żebro
  • 腺 xiàn - gruczoł
  • 胸 xiōng - pierś. Również w wersji 胷
  • 胑 zhī - zwierzęce kończyny - zwierzęce nogi i ptasie skrzydła
  • 肢 zhī - kończyna ludzka
  • 胝 zhī - zrogowacenie, modzel
  • 脂 zhī - tłuszcz, żywica (tłuszcz drzewa ;))
  • 膣 zhì - wagina
  • 胗 zhēn, 肫 zhūn - mielec
  • 肘 zhǒu - łokieć
  • 臟 [脏] zàng - organy wewnętrzne
  • 脧 zuī - męskie genitalia
  • 胄 zhòu - potomkowie (synowie, wnuki), a także rodzaj hełmu
  • 脹 [胀] zhàng - spuchnięty
  • 膇 zhuì - puchnięcie nóg
  • 腫 [肿] zhǒng - puchnięcie, spuchnięty
  • 腸 [肠] cháng - jelita
  • 脣 [唇] chún - usta, wargi
  • 膗 chuái - gruby i brzydki, zbyt gruby, żeby móc się poruszać
  • 膪 chuài - tylko w 囊膪 nāng​chuài - miękki tłuszcz na świńskim brzuchu, zwisające świńskie "wymiona"
  • 腎 [肾] shèn - nerki
  • 腌臢 [腌臜] ā​zā - brudny, obrzydliwy, budzący mdłości (na Tajwanie wymawiane āngzāng) ​
  • 腠 còu - tkanka między skórą a mięsem
  • 膵 cuì - trzustka
  • 臊 sāo - smród moczu. Pierwotnie - smród mięsa 肉 niosący się tak daleko, jak daleko słychać śpiew ptaków 喿.
  • 腮 sāi​ - policzek. Również w wersji 顋
  • 膆 sù - wole; tłuszcz
  • 齶 [腭] è - podniebienie​
  • 胰 yí - trzustka
Kulinaria:
  • 醃 [腌] yān - marynować (np. mięso), kisić
  • 肴 yáo - potawy mięsne. Również w formach 餚 i 殽
  • 脯 fǔ - suszone mięso/kandyzowane owoce
  • 脢 méi - mięso ze zwierzęcego grzbietu
  • 腶 duàn - suszone mięso
  • 脡 tǐng - suszone mięso w długich paskach
  • 膩 [腻] nì - tłuste (potrawy)​
  • 腊 xī - suszone mięso
  • 臘 [腊] là​ - dwunasty miesiąc księżycowy; zakonserwowane mięso (np. wędzone). Stary wariant: 臈
  • 膾 [脍] kuài - posiekane mięso​
  • 臛 huò - bulion mięsny
  • 胊 qú - poskręcane suszone mięso
  • 脩 [修] xiū - suszone mięso/wynagrodzenie dla korepetytora :D​
  • 腥 xīng - mięsny/rybi zapach
  • 膷 xiāng - duszona siekana wołowina - potrawka/zupa wołowa (właśnie się dowiedziałam o istnieniu takiej pyszności!)
  • 臐 xūn - jagnięca zupa
  • 膳 shàn - posiłki. Również w wersji 饍​
  • 腍 rěn - syty, najedzony, być najedzonym/ugotowany/smaczny
  • 胏 zǐ - suszone mięso z kością
  • 胹 ér - rozgotowany, miękki
Religia:
  • 膴 hū - duży kawałek mięsa, w szczególności taki przeznaczony na ofiarę dla bogów/suszone mięso bez kości
  • 膰 fán - ugotowane mięso składane w ofierze
  • 肵 jìn - stół. W zbitce 肵俎 qízǔ - naczynie ofiarne na serce i język ofiarowanego zwierzęcia
  • 脤 shèn - ofiarne mięso (surowe)
  • 肜 róng - drugi dzień ceremonii ofiarnych
  • 胙 zuò - nadać coś komuś, obdarzać; mięso ofiarne dla bogów; błogosławieństwo
A oprócz tego:
  • 臙 [胭] yān - róż (taki do różowania policzków)
  • 靦 [腼] miǎn - wstydliwy, nieśmiały, płochliwy​ - bo nieśmiałość objawia się [rumieńcem] na twarzy
  • 膻 shān - stado kóz lub owiec a także odór, który te urocze zwierzęta wydzielają. Inne wersje znaku to 羶 dla odoru i 羴 dla stada.
  • 肽 tài - peptydy
  • 脫 tuō - uciekać, linieć, zdejmować [pierwotie: obierać mięso ze skóry i kości]
  • 能 néng - móc. Początkowo to nie był wcale księżyc, a rysunek niedźwiedzia, który zresztą obecnie wygląda tak: 熊. A niedźwiedź jesc mocarny i robi sobie, co chce.
  • 膦 lìn - fosforowodór
  • 臚 [胪] lú - przedstawiać, pokazywać, deklarować. Dawniej: skóra. Pewnie na skórze wszystko widać.
  • 膏 gāo - maść, krem, pasta - początkowo chodziło o maści na bazie tłuszczu.
  • 膏 gào - natłuścić, nawilżyć, nakremować, a także zanurzyć pędzel w tuszu. Pierwotnie: natłuszczać
  • 膈 gè​ w złożeniu 膈應 [膈应] gè​ying - czuć obrzydzenie, obrzydzić coś komuś​. Dosłownie: reakcja przepony
  • 肯 kěn - zgadzać się na coś. Początkowo oznaczał mięso przyczepione do kości.
  • 胡 hú - barbarzyńcy (nie-Hanowie), a także wygrywająca ręka w madżongu i kilka innych znaczeń
  • 衚衕 [胡同] hú​tòng - hutong​
  • 膠 [胶] jiāo​ - klej, guma - bo najpierw znano kleje pochodzenia zwierzęcego - ze skóry i/lub kości
  • 肖 xiào - podobny, podobieństwo, być podobnym. Bardzo mała 小 różnica między jednym ciałem 肉 a drugim ;)
  • 勝 [胜] shèng - zwycięstwo, sukces. Ja bym wetknęła w księżyc, bo znak pochodzi od 朕. Pojęcia nie mam, jak go połączyć z mięsem.
  • 胂 shèn - arsyna
  • 脧 juān - eksploatować; redukować, obniżać, obcinać
  • 脆 cuì - delikatny, kruchy, chrupiący. Stary wariant: 脃. Bo mięso daje się łatwo posiekać.
  • 脞 cuǒ - drobiazgi; drobno pokrojone mięso
  • 臊 sào - wstyd, upokorzenie [ten sam znak, co przy smrodzie uryny, tylko ze zmienionym tonem. Może ktoś się posikał i mu wstyd? A może jak w Shogunie - ktoś się na kogoś wysikał, żeby go upokorzyć?]
  • 胺 àn - aminy
  • 肊 lub 臆 yì - uczucia, opinie, myśli - to pierwsze niezrozumiałe. To drugie oczywiste, bo 意 to właśnie to, co się myśli. Tylko po co do tego mięso? Żeby unaocznić, że myśli są nierozerwalnie związane z ciałem?
  • 胥 xū - wszystko (jak współczesne 全, 都). Podstawowe znaczenie: pasta krabowa (蟹酱=蟹胥)
Mam niejasne wrażenie, że to nie są wszystkie znaki, ale myślę, że te najważniejsze tu zmieściłam.

Jeśli chcecie poczytać o tym, jakie są koleje losu znaku mięsa w Japonii, zerknijcie tutaj.

1 komentarz:

  1. "勝 [胜] shèng - zwycięstwo, sukces. Ja bym wetknęła w księżyc, bo znak pochodzi od 朕. Pojęcia nie mam, jak go połączyć z mięsem."

    Może chodzi o sutą ucztę np. po zwycięskiej bitwie? Takie było moje skojarzenie w każdym razie :)

    OdpowiedzUsuń

Proszę, nie anonimowo!
Ze względu na zbyt dużą ilość trolli, musiałam włączyć moderowanie komentarzy. Ukażą się więc dopiero, gdy je zaakceptuję. Proszę o cierpliwość.