Nadszedł Rok Smoka! Pamiętajcie, że rok smoka można nazywać nie tylko 龙年 lóngnián, ale również 辰*年 chénnián, a już najlepiej: 辰龙 chénlóng - czyli rok piąty, rok Smoka.
Tak się składa, że o smokach pisałam już sporo. Po pierwsze jako o symbolu władzy cesarskiej i o tym, jak się to przekłada na język. Po drugie o smoczych synach, bękartach z różnych matek, którzy zajmują poczesne miejsce w chińskim bestiariuszu. Po trzecie o innych smokach znanych z chińskich legend. Po piąte o smoczej głowie, która jest ciekawym idiomem. Po szóste pisałam też o "smoczych" zwyczajach. Sama byłam zdumiona tym, jak wielka część chińskiej kultury jest smocza. Gdybym wcześniej przewidziała, że wciąż będę pisać o smokach, zrobiłabym smoczą zakładkę, która by Was łatwo przekierowywała do smoków. Ech...
Ponieważ tak dużo już o smokach pisałam, nie wiedziałam, jak ugryźć ten wpis. Potem jednak znalazłam kilka idiomów zasługujących na osobne wpisy i parę jeszcze nie opisanych przeze mnie smoków. Nie będę za to tłumaczyć wszystkich nazw dinozaurów, które bazują właśnie na smokach, bo to robota na całe życie. Pojawią się tylko te, które są wieloznaczne.
- 小龍 [小龙] xiǎolóng - eufemizm na węża, dosłownie: mały smok
- 烏龍 [乌龙] wūlóng - czarny smok; ulung czyli herbata czarnosmocza; fonetyczne tłumaczenie japońskiego słowa "udon"; niespodziewana porażka lub pomyłka, a także samobój w piłce nożnej
- 巨龍 [巨龙] jùlóng - wielki smok; tytanozaur; w slangu: duży penis
- 接龍 [接龙] jiēlóng - stworzyć sekwencję lub listę rzeczy związanych z sobą. Dosłownie: przejmować smoka
- 雪鐵龍 [雪铁龙] Xuětiělóng - Citroën. Dosłownie: Śnieżnożelazny smok
- 龍骨 [龙骨] lónggǔ - smocze kości (skamieniałe zwierzęce kości i zęby, używane w tradycyjnej chińskiej medycynie); stępka; ptasi mostek
- 龍蝦 [龙虾] lóngxiā - langusta
- 龍鳳 [龙凤] lóngfèng - smok i chiński feniks, czyli najbardziej dobrowróżbna para w historii chińskiej symboliki. Stąd również:
- 龍鳳呈祥 [龙凤呈祥] lóngfèngchéngxiáng - pomyślny, opatrzony pomyślnymi symbolami
- 人中龍鳳 [人中龙凤] rénzhōnglóngfèng - tytan wśród ludzi, osoba niezwykła. Dosł. smok i feniks wśród ludzi
- 伏龍鳳雛 [伏龙凤雏] fúlóngfèngchú - ukryty geniusz. Dosł. wystaje jak smok i feniks
- 龍生龍，鳳生鳳 [龙生龙，凤生凤] lóngshēnglóng, fèngshēngfèng - niedaleko spada jabłko od jabłoni. Dosł. smok rodzi smoka, feniks feniksa
- 龍鳳胎 [龙凤胎] lóngfèngtāi - bliźnięta dwóch płci. Dosł. bliźnięta smok i feniks
- 龍虎 [龙虎] lónghǔ - wyjątkowi ludzie; w pismach taoistycznych woda i ogień. Dosł. smok i tygrys
- 龍飛鳳舞 [龙飞凤舞] lóngfēifèngwǔ - zamaszysta, ekspresyjna kaligrafia. Dosł. smoki lecą, feniksy tańczą
- 青龍 [青龙] Qīnglóng - Błękitny Smok znany z taoistycznych wierzeń, a także... mężczyzna pozbawiony włosów łonowych
- 龍騰虎躍 [龙腾虎跃] lóngténghǔyuè - tętniący życiem, pełen wigoru. Dosł. smok szybuje, tygrys skacze
- 飛龍 [飞龙] fēilóng - wywerna. Dosł. latający smok (co jest dość nielogiczne, bo przecież większość smoków potrafi latać)**; feilongus - gatunek pterozaura; jedna z nazw jarząbków, a także tłumaczenia przynajmniej kilku nazw zagranicznych firm.
- 合龍 [合龙] hélóng - połączyć dwie części struktury typu most w całość, żeby zamknąć konstrukcję. Dosł. złączyć smoka
- 群龍無首 [群龙无首] qúnlóngwúshǒu - grupa pozbawiona przywódcy. Dosł. smocze stado bez głowy
- 龍葵 [龙葵] lóngkuí - psianka czarna
- 火龍 [火龙] huǒlóng - ognisty smok
- 龍生九子 [龙生九子] lóngshēngjiǔzǐ - smok ma dziewięciu synów. Przenośnie: rozmaite charaktery, dobro wymieszane ze złem. Świat nie składa się tylko z jednego typu ludzi.
- 龍膽 [龙胆] lóngdǎn - goryczka szorstka (Gentiana scabra). Dosł. smoczy pęcherzyk żółciowy
- 蛟龍 [蛟龙] jiāolóng - smok jiao
- 長龍 [长龙] chánglóng - długa kolejka (ludzi, samochodów etc.)
- 乘龍 [乘龙] chénglóng - dosiąść smoka; w przypadku cesarzy i królów - umrzeć (od razu widać, że o Daenerys nie słyszeli ;))
- 車水馬龍 [车水马龙] chēshuǐmǎlóng - gęsty ruch uliczny; niekończąca się rzeka koni i pojazdów (długa jak smok).
- 龍貓 [龙猫] lóngmāo - Totoro, a także... szynszyla. Dosł. smoczy kot
- 龍脈 [龙脉] lóngmài - teren, który wygląda jak smok, czyli jest falisty. Dosł. smocze żyły
- 來龍去脈 [来龙去脉] láilóngqùmài - wzniesienia i żleby, faliste ukształtowanie terenu. Przenośnie: przyczyny i skutki, kolejność zdarzeń. Dosł. wznosi się i opada jak smocze żyły
- 龍捲 [龙卷] lóngjuǎn - tornado, trąba wodna. Dosł. smoczy zwój
- 望子成龍 [望子成龙] wàngzǐchénglóng - mieć nadzieję, że dziecku powiedzie się w życiu. Dosł. mieć nadzieję, że syn zostanie smokiem
- 龍洞 [龙洞] lóngdòng - jaskinia, pieczara. Dosł. Smocza dziura
- 臥虎藏龍 [卧虎藏龙] wòhǔcánglóng - ukryty talent. Dosł. przyczajony tygrys, ukryty smok. Również tytuł filmu Anga Lee. Jako przysłowie może być również w odmiennej kolejności: 藏龍臥虎 [藏龙卧虎] cánglóngwòhǔ
- 龍潭虎穴 [龙潭虎穴] lóngtánhǔxué - Niebezpieczne miejsce, wrogi teren. Dosł. smoczy staw, tygrysia jaskinia
- 龍舌蘭 [龙舌兰] lóngshélán - agawa. Dosł. orchidea smoczego języka
- 龍舌蘭酒 [龙舌兰酒] lóngshélánjiǔ - tequila
- 水龍 [水龙] shuǐlóng - wąż strażacki, szlauch; ludwigia (wodna krewna wiesiołka). Dosł. wodny smok
- 虎踞龍蟠 [虎踞龙蟠] hǔjùlóngpán - złowrogi, nieprzystępny teren. Dosł. [tam, gdzie] tygrys się czai a smok wije
- 舞龍 [舞龙] wǔlóng - taniec smoka
- 龍爭虎鬥 [龙争虎斗] lóngzhēnghǔdòu - gwałtowna walka między olbrzymami. Dosł. smocze wojny, tygrysie bitwy
- 龍燈 [龙灯] lóngdēng - smocza latarnia
- 畫龍點睛 [画龙点睛] huàlóngdiǎnjīng - kropka nad i. Dosł. namalować smoka i zakończyć malując źrenice
- 龍駒 [龙驹] lóngjū - świetny rumak, wspaniały młodzieniec. Dosł. smoczy źrebak
- 龍馬精神 [龙马精神] lóngmǎjīngshén - stary ale jary. Dosł. duch smokonia
- 乘龍快婿 [乘龙快婿] chénglóngkuàixù - idealny zięć
- 業龍 [业龙] yèlóng - zły smok
- 龍血樹 [龙血树] lóngxuèshù - Dracena smocza. Dosł. drzewo smoczej krwi
- 龍鍾 [龙钟] lóngzhōng - niedołężny, starczy. Dosł. smoczy zegar
- 老態龍鍾 [老态龙钟] lǎotàilóngzhōng - trzęsący się, starczy
- 龍膽紫 [龙胆紫] lóngdǎnzǐ - fiolet krystaliczny, gencjana. Dosł. fiolet smoczego pęcherzyka żółciowego
- 降龍伏虎 [降龙伏虎] xiánglóngfúhǔ - umieć poradzić sobie nawet z największymi wyzwaniami. Dosł. poskromić smoki i tygrysy
- 龍蛇混雜 [龙蛇混杂] lóngshéhùnzá - mieszanina ludzi dobrych i łachmytów. Dosł. smoki i węże wymieszane.
- 龍鬚菜 [龙须菜] lóngxūcài - szparag. Dosł. warzywo smoczych wąsów
- 石龍子 [石龙子] shílóngzi - scynki (rodzaj jaszczurek)
- 龍飛 [龙飞] lóngfēi - awansować
- 龍妹 [龙妹] lóngmèi - brzydula. Dosł. smocza siostra
- 龍豆 [龙豆] lóngdòu - jedna z nazw na łust głąbigroszek
- 車龍 [车龙] chēlóng - długa linia powoli posuwających się pojazdów. Dosł. smok samochodów
- 鼉龍 [鼍龙] tuólóng - dawna nazwa aligatora chińskiego
- 龍蒿 [龙蒿] lónghāo, 龍嵩 [龙嵩] lóngsōng - estragon
- 變色龍 [变色龙] biànsèlóng - kameleon. Dosł. smok zmieniający kolor
- 追龍 [追龙] zhuīlóng - wdychać opary heroiny podgrzanej na aluminiowej folii. Dosł. gonić smoka
- 一條龍 [一条龙] yītiáolóng - zintegrowany ciąg, skoordynowany proces. Dosł. jeden smok
- 一條龍服務 [一条龙服务] yītiáolóngfúwù - kompleksowa obsługa
- 人力接龍 [人力接龙] rénlìjiēlóng - żywy łańcuch - smok ludzkimi siłami
- 人龍 [人龙] rénlóng - długa kolejka
- 大排長龍 [大排长龙] dàpáichánglóng - utworzyć długą kolejkę
- 小龍蝦 [小龙虾] xiǎolóngxiā - rak
- 強龍不壓地頭蛇 [强龙不压地头蛇] qiánglóngbùyādìtóushé - lokalny bandyta stojący ponad prawem. Dosł. silny smok nie potrafi przygnieść lokalnego węża. Powiedzonko pochodzące z Podróży na Zachód.
- 成龍 [成龙] chénglóng - odnieść sukces, stać się kimś. Jednocześnie: nazwisko i imię Jacky'ego Chana
- 搞烏龍 [搞乌龙] gǎowūlóng lub 擺烏龍 [摆乌龙] bǎiwūlóng - spartolić coś. Dosł. walnąć czarnego smoka
- 擺龍門陣 [摆龙门阵] bǎilóngménzhèn - plotkować, mleć ozorem
- 水龍卷 [水龙卷] shuǐlóngjuǎn - wir wodny
- 火龍果 [火龙果] huǒlóngguǒ - pitaja, smoczy owoc. Dosł. owoc ognistego smoka
- 獨眼龍 [独眼龙] dúyǎnlóng - jednooki. Dosł. jednooki smok
- 生龍活虎 [生龙活虎] shēnglónghuóhǔ - żywotny, pełen wigoru. Dosł. ożywiony smok i tygrys
- 盤龍臥虎 [盘龙卧虎] pánlóngwòhǔ - ukryty talent. Dosł. wijący się smok, przyczajony tygrys
- 臥龍 [卧龙] wòlóng - osoba o nieprzeciętnych zdolnościach kompletnie nieznana. Dosł. śpiący smok. To była ksywka Zhuge Lianga
- 蟠龍 [蟠龙] pánlóng - zwinięty smok
- 跑龍套 [跑龙套] pǎolóngtào - zagrać niewielką rólkę; halabardnik. Dosł. biegać w smoczym kostiumie
- 魚龍混雜 [鱼龙混杂] yúlónghùnzá - łotry i ludzie honoru w jednym miejscu. Dosł. ryby i smoki wymieszane
- 龍口奪食 [龙口夺食] lóngkǒuduóshí - spieszyć się ze żniwami, żeby zdążyć przed nadejściem deszczu. Dosł. dopaść jedzenie w smoczej paszczy
- 龍捲風 [龙卷风] lóngjuǎnfēng - tornado, huragan, cyklon
- 龍涎香 [龙涎香] lóngxiánxiāng - ambra. Dosł. aromat smoczej śliny
- 龍眼 [龙眼] lóngyǎn - longan. Dosł. smocze oko
- 龍肝鳳膽 [龙肝凤胆] lónggānfèngdǎn - ambrozja, delikates. Dosł. smocza wątroba, pęcherzyk żółciowy feniksa
- 龍虎鬥 [龙虎斗] lónghǔdòu - walka między mocarnymi oponentami
- 龍陽君 [龙阳君] lóngyángjūn - homoseksualista. Dosł. pan smoczego słońca
- 龍骨車 [龙骨车] lónggǔchē - młyn wodny
Istnieją również słowa z kluczem smoka. W niektórych smok został wykorzystany semantycznie, a w niektórych tylko fonetycznie.
- 籠 [笼] lóng, lǒng - klatka, koszyk
- 襲 [袭] xí - atak, napad; dziedziczyć
- 寵 [宠] chǒng - faworyzować; faworyta, konkubina, rozpieszczać
- 龐 [庞] páng - wielki
- 朧 [胧] lóng - wygląd księżyca. Obecnie najczęściej w zbitce
- 朦朧 [朦胧] ménglóng - przyćmiony (o świetle księżyca); mroczny, niewyraźny. Pisane również 曚曨 [曚昽]
- 龔 [龚] gōng - dać, sprezentować; uniżenie; nazwisko Gong
- 瀧 [泷] lóng - bystrze
- 聾 [聋] lóng - głuchota, głuchy
- 攏 [拢] lǒng - pozbierać do kupy, zebrać
- 瓏 [珑] lóng - kamień szlachetny przycięty na kształt smoka; dzwonienie wisiorków z kamieni szlachetnych
- 壟 [垄] lǒng - kopiec, grobowiec
- 龕 [龛] kān - nisza, kapliczka
- 嚨 [咙] lóng - gardło
- 矓 [眬] lóng - zamazany, rozmazany, niewyraźny
- 櫳 [栊] lóng - klatka dla zwierząt, okno
- 躘 [𨀁] lóng - iść
- 礱 [砻] lóng - mielić, miażdżyć. Zapisywane również 礲
- 儱 [𫢒] lǒng - niegrzeczny, barbarzyński
- 龖 dá - widok smoków w locie
- 龘 tà - widok spacerujących smoków
- 巃 lóng - stroma (góra)
- 龑 [䶮] yǎn - wysoki i jasny
- 讋 [詟] zhé - być przestraszonym
Podstawowe chińskie zwierzęta V - tygrys
Podstawowe chińskie zwierzęta VI - królik
Tutaj poczytacie o smoczych znakach w Japonii.
*chen to również piąta Ziemska Gałąź, godziny między 7 a 9 rano oraz trzeci miesiąc solarny (5 kwietnia-4 maja)
**choć znacznie częściej nazywa się wiwerny 雙足龍 [双足龙] dwustopym smokiem
Ten komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuń明けましておめでとうございます。
OdpowiedzUsuńWzajemnie, wzajemnie! :)
Usuń