Ślimaczo-lwi proszek

Dziś hieronimki, czyli Międzynarodowy Dzień Tłumacza. Z tej okazji anegdotka związana ze zdjęciem:

Oczywiście, nastąpiła tutaj pomyłka - nie istnieje żaden proszek ślimaczo-lwi, a nawet jeśli istnieje, to w tej restauracji nie jest sprzedawany. Tłumaczenie na angielski jest idiotyczne, bo znak 粉 fěn ma wiele znaczeń i akurat tutaj powinien zostać przetłumaczony jako makaron ryżowy. Zapewne ktoś przyoszczędził i użył automatycznego tłumaczenia w telefonie. Ale nawet gdyby przetłumaczono na ślimaczo-lwi makaron, całość i tak nie miałaby sensu, bo to w chińskich znakach pojawiła się pomyłka! 

螺螄粉 [螺蛳粉] luósīfěn, który w angielskich źródłach jest najczęściej tłumaczony po prostu fonetycznie jako luosifen, ewentualnie jako snail rice noodle czyli ślimaczy makaron ryżowy, to pikantna zupa z makaronem ryżowym pochodząca z miasta Liuzhou w prowincji Guangxi w Chinach. Zupa to intensywny bulion uzyskany przez gotowanie kości wieprzowych z żyworodkowatymi czyli słodkowodnymi ślimakami, przyprawiona wieloma przyprawami od kardamonu i kuminu począwszy, na cynamonie, lukrecji i liściu laurowym kończąc. Potrawa ta jest znana ze swojego intensywnego, kwaśno-pikantnego smaku, charakterystycznego smrodku i bogactwa dodatków, takich jak marynowane pędy bambusa, orzeszki ziemne i skórka z tofu. Jest uważana za narodową specjalność i nieodłączny element kultury ulicznego jedzenia w regionie. Jak widać jednak, jest popularna i poza Guangxi - zdjęcie zostało zrobione w Huize w Yunnanie. Ktoś tu ewidentnie nie zadbał o to, by mu się znaki zgadzały i zmienił ślimaka 蛳 sī opatrzonego insekcim kluczem 虫 na 獅 [狮] shī - czyli lwa, w dodatku inaczej wymawianego! Sądzę, że wzięło się to stąd, że w wielu yunnańskich dialektach częste jest mazurzenie i nie istnieje tu w wymowie rzeczywista różnica między "si" a "shi". 

Innym błędnym acz często spotykanym zapisem jest umieszczenie w środku jedwabiu bądź pasków 絲 [丝] sī - 螺丝粉. Gdybyśmy chcieli przetłumaczyć tę wersję na angielski w duchu pierwszego tłumaczenia, otrzymalibyśmy snail silk powder, który byłby równie niedorzeczny. Co ciekawe, w chińskich słownikach naprawdę istnieje 螺絲粉 [螺丝粉] luósīfěn pisany w ten drugi sposób, ale oznacza... gemelli czyli włoski makaron w formie dwóch zwiniętych razem wstążek. Wygląda jak śruba. Stąd nazwa, bo 螺絲 [螺丝] luósī to chińska nazwa na śruby. Przecież są zakręcone jak skorupka ślimaka...

Tłumaczenie to ciężka praca i fantastyczna przygoda jednocześnie. Z wielu względów - codziennie trafiamy na coś ciekawego, codziennie zwracamy uwagę na jakiś drobiazg, który nagle okazuje się fascynujący, codziennie ćwiczymy mózgi. Poza tą radością, rozwojem i satysfakcją czasem możemy też odczuć nielichą dumę, gdy wiemy, jak coś prawidłowo przetłumaczyć, MIMO ŻE w tekście oryginalnym czają się błędy!