cukierki dmuchane 吹糖人兒

Spacerując po Jinli ujrzałam zamierającą już sztukę ludową w osobie pana, który dmucha cukierki. Kojarzycie proces wydmuchiwania szkła? To jest coś podobnego, tylko naszym tworzywem nie jest szkło, a cukier maltozowy. Z dawien dawna ulicami Pekinu i innych większych miast wędrowali cukrowi dmuchacze; na koromysłach musieli udźwignąć nie tylko spory zapas maltozy, ale i mały piecyk - bo żeby móc wydmuchać cukierki, materiał trzeba podgrzać. Dzieciaki uwielbiają patrzeć na to, jak z bezkształtnej kulki artysta wydmuchuje różnorakie kształty - postaci ludzkie, znaki chińskiego zodiaku itd. Można się napatrzeć, nabawić i jeszcze najeść - no cudo po prostu! Zwłaszcza, że można sobie zamówić konkretny kształt. Artysta bierze kuleczkę maltozy w dłoń posypaną talkiem i jeden koniuszek wkłada do ust. Dmucha, a gdy kuleczka zaczyna się rozdymać, zręcznie kształtuje palcami wdzięczną materię, dmuchając w nią jak miech. Istnieją też specjalne foremki drewniane - gdy kulka zacznie pęcznieć, można włożyć ją do takiej formy i "robi się samo", ale prawdziwi dmuchacze-artyści patrzą na takie wynalazki z politowaniem. Kiedy kształt jest już gotowy, wystarczy go umieścić na umoczonym wcześniej w maltozie patyczku - i już nasz cukierek jest gotowy.

Dziś ceny takich cukierków, choć niewysokie, są jednak z góry ustalone. W latach '80 XX wieku bywało tak, że, żeby interes lepiej się rozkręcał, co jakiś czas artyści organizowali promocję: jeden cukierek za dwie tubki po paście do zębów. Ponoć niejedna pasta do zębów została cichaczem w całości wyciśnięta po to, żeby było co wymieniać na cukierki... Tak naprawdę to być może artyści więcej zarabiali na tych tubkach niż normalnie - wówczas tubki były zrobione ze stopu bardzo drogiej wówczas cyny* i można je było oddawać do skupu za wcale niemałe pieniądze.

Co ciekawe, tradycyjnie pomysł na dmuchane cukierki przypisuje się Liu Bowenowi, który był... wysoko postawionym urzędnikiem, a także uchodzi za chińskiego Nostradamusa. Otóż pierwszy cesarz nowopowstałej dynastii Ming postanowił, że wyrżnie cały dwór. Liu udało się uciec, ale wiedział, że jego przyszłość wygląda marnie. Gdy w trakcie ucieczki napotkał staruszka sprzedającego cukier, zamienił się z nim na stroje i wyposażenie - zapewnił tym samym staruszkowi całkiem niezły zarobek, bo pewnie po sprzedaniu dworskich jedwabnych szat mógł staruszek kupić sobie dziesięć koromysł i wiader z cukrem. Przedsiębiorczość i pomysłowość Liu nie pozwoliły mu zgnić pod tym przebraniem; to on wpadł na pomysł podgrzania maltozy i sprzedawania jej po wyższej cenie, jeśli się ją zmieni w małe ptaszki, pieski i inne małpki. Przy czym nie był człowiekiem małym czy zawistnym - chętnie się dzielił tajnikami nowego rzemiosła z innymi sprzedawcami cukru. I tak cukrowe dmuchane figurynki rozprzestrzeniły się po całych Chinach.

A dziś - zanikają. Artystów-dmuchaczy cukierków można dziś spotkać właściwie tylko w miejscach atrakcyjnych turystycznie; nie przemierzają codziennie ulic większych miast z koromysłami na ramionach, nie są bóg-wi-jaką atrakcją dla dzieciarni. I... chyba cieszy mnie, że te czasy minęły. Wyobraźcie sobie, że jedynym cukierkiem, jaki można kupić dla dziecka jest taki najpierw wymiędlony łapami straganiarza, a potem jeszcze wydmuchany wprost z jego ust. Brrrrr.... Tworzeniu cukierków chętnie się przyjrzałam jak kolejnej kulinarnej sztuce chińskiej, ale zjeść to bym nie zjadła..

*w ramach ciekawostki: dziś największym producentem cyny na świecie są zakłady... oczywiście yunnańskie, Yunnan Tin :)