Nezha 哪吒

Nezha to popularne bóstwo z chińskich mitów ludowych. Nazywany często "Trzecim Księciem" (三太子, San Taizi) jest młodym bogiem, który toczy walki ze smokami, wężami i innymi potworami; chętnie staje w obronie uciśnionych. Jest generalnie dobry, ale psotny i podstępny. Pojawia się jako jeden z bohaterów w Wędrówce na Zachód. W ikonografii przedstawiany jest często stojący na ognistej obręczy podczas walki z wrogami. Matka urodziła go po trzyletniej ciąży jako bezkształtną bryłę mięsa, którą ojciec następnie rozbił, nadając mu postać. W innej wersji przychodzi na świat z kwiatu lotosu - stąd jego inne imię: Trzeci Książę Kwiatu Lotosu 蓮花三太子. Tradycja buddyjska przedstawia go jako syna Wajśrawany w chińskiej wersji, która jest niejako połączeniem hinduskiego bóstwa z tangowskim bohaterem, ale znalazł drogę również do panteonu taoistycznego - tu jest nazywany Marszałkiem Środkowego Ołtarza 中壇元帥.

Podobno bóstwo to bazuje na dwóch postaciach hinduizmu. Pierwsza to jaksza o imieniu Nalakubar, syn Kubery, od którego imienia pochodzi imię Nezha. Druga to dziecko-Kryszna. Obie te postaci są mocarnymi dzieciakami, które dobrze sobie radzą w życiu. Dlatego też nasz Nezha od razu po urodzeniu potrafi chodzić i mówić - jest bardzo niezwykły.

Zgodnie ze znaną już nam powieścią o bogach i demonach Stworzenie Bogów, Nezha urodził się za czasów dynastii Shang. Jeden z taoistycznych nieśmiertelnych, Taiyi Zhenren, został jego nauczycielem. Pewnego dnia okoliczna ludność prosiła bogów o deszcz, składając ofiary. Okazało się jednak, że zwykłe ofiary nie starczają Wschodniemu Smoczemu Królowi Ao Guangowi. Zażyczył sobie dziewczynki i chłopca. Traf chciał, że Nezha bawił się z dwójką dzieci koło morza, gdy podwładny Ao Guanga się zjawił, by sprostać zamówieniu. Niedobrze się to dla niego skończyło: Nezha złoił mu skórę. Wówczas Ao Guang wysłał swego trzeciego syna, tego jednak Nezha zarżnęła i wypatroszyła. Później jest cała awantura, zahaczająca nawet o Nefrytowego Cesarza. W końcu Nezha popełnia samobójstwo, by za jego grzechy nie cierpieli rodzice ani społeczność, a jego matka stawia mu kapliczkę. Staje się ona szybko miejscem kultu, ponieważ Nezha cudownie leczy chorych i ułomnych. Ojciec spala kapliczkę, bo wciąż jest zły na Nezhę z racji kłopotów, których przysporzyła. Nezha, przywrócona do życia przez swego nauczyciela, chce się zemścić. Tu znowu jest milion przygód i opowieści o ich walkach. W tym świetle trochę zaskakujące jest, że jest również symbolem nabożności synowskiej i traktowana jest jak "bóg od dzieci", któremu rodzice składają ofiary, by ich dzieci były zdrowe, mocne i... posłuszne.

Słynne są atrybuty księcia - broń typu złota Obręcz Wszechświata, czerwona Niebiańska Szarfa, Krążki Wiatru i Wody, na których się przemieszcza*, Włócznia z Ogniowym Szpicem i tak dalej. Jest przedstawiany przeważnie jako młodzieniec czy wręcz dziecko. Z rzadka - z trzema głowami i sześcioma rękami. W niektórych legendach pluje tęczą. W Podróży na Zachód Nezha walczył z Sun Wukongiem, gdy ten się sprzeciwił Nefrytowemu Cesarzowi. Później zostali przyjaciółmi i Nezha pomagał pielgrzymom walczyć z demonami.

Chińczycy kochają to bóstwo - dlatego jest bohaterem ponad 20 różnych filmów i programów telewizyjnych, zwykłych i animowanych, że o grach nawet nie wspomnę. Najstarszy film o Nezha to czarno-biały film o narodzinach Nezha z lat dwudziestych XX wieku! No a poza tym pojawia się oczywiście w adaptacjach Podróży... oraz Narodzin bogów.

W 2019 roku pojawiła się animacja o Nezha - również opowiadająca o tym, jak bóstwo przyszło na świat. Jest ciekawie zrobiona, bardzo przyjemna, ładnie pokazująca kulturę chińską... ale ja wolę i tak wersję z 1979 roku. O tym jednak następnym razem.

*one właśnie są powodem, dla którego Nezha jest odpowiednikiem naszego świętego Krzysztofa - jej podobiznę w postaci malutkiej figurynki stawiają w samochodach profesjonalni kierowcy ciężarówek, taksówek czy autokarów.