wiecznie zielone 长青

I kolejna kaligrafia-graffiti z życzeniami długiego życia:

长青 to dosłownie "długa zieleń". 长青树 "drzewo długo zielone" to przede wszystkim iglaki i inne drzewa zimozielone. "Długa zieleń" często więc określa nie tylko długie i zdrowe życie, ale również ludzi pełnych wigoru, a także dobrze prosperujące biznesy.

好了歌 Nieśmiertelnym dobrze być!

Ku memu wielkiemu zdumieniu na jednej ze ścian świątyni Feilai znalazłam wyjątek ze Snu Czerwonego Pawilonu:

世人都曉神仙好，惟有功名忘不了； 

古今將相在何方？荒塚一堆草沒了！ 

世人都曉神仙好，只有金銀忘不了； 

終朝只恨聚無多，及到多時眼閉了！ 

世人都曉神仙好，只有嬌妻忘不了； 

君生日日說恩情，君死又隨人去了！ 

世人都曉神仙好，只有兒孫忘不了； 

癡心父母古來多，孝順子孫誰見了！ 

Poniżej przytaczam wspaniałe tłumaczenie Jarka Zawadzkiego: 

Nieśmiertelnym dobrze być! 

Wie to każdy doskonale, 

Lecz o sławie i posadach 

Żaden nie zapomni wcale. 

Gdzie są dziś generałowie, 

Gdzie kanclerze dawnej doby? 

Wysoką trawą zarosły 

Dawno zapomniane groby. 

Nieśmiertelnym dobrze być! 

Wie to każdy doskonale, 

Lecz o srebrze ani złocie 

Żaden nie zapomni wcale. 

Zawsze mu wszystkiego mało, 

Ciągle na niedobór psioczy, 

A gdy dużo już uzbiera, 

Przyjdzie czas, by zamknąć oczy. 

Nieśmiertelnym dobrze być! 

Wie to każdy doskonale, 

Lecz o żonie urodziwej 

Żaden nie zapomni wcale. 

Wiernie kocha go za życia, 

Gdy pod jednym żyją dachem, 

Ale kiedy tylko umrze, 

To odejdzie z innym gachem. 

Nieśmiertelnym dobrze być! 

Wie to każdy doskonale, 

Lecz o synach oraz wnukach 

Żaden nie zapomni wcale. 

Troskliwych ojców i matek 

Liczne z dawien są czeredy. 

Wnuka, syna, co by kochał, 

Czy kto, może, widział kiedy? 

To bardzo realistyczne, a może wręcz cyniczne podejście do świata, a przede wszystkim do ludzkiej natury jest o tyle ciekawe, że sprzężone z naukami taoistycznymi. Warto również wertchnąć z rozczarowaniem nad faktem, że tekst powstały w połowie osiemnastego wieku w ogóle się nie zestarzał. Nie zaskakuje jednak również pojawienie się tego wiersza na ścianie świątyni buddyjskiej. Znów mamy przypomnienie, że nie warto się przywiązywać do spraw doczesnych i że oczekiwania związane będą z cierpieniem. Tylko oderwanie od naszych pragnień może przynieść ulgę - a może nawet nirwanę?

油炝黄喉 Aorta sauté

Kiedy wybieram się do mięsnego, rzadko nastawiam budzik na szóstą rano, żeby zdążyć przed wszystkimi innymi klientami. Doszedłszy o jakiejś ludzkiej porze do sklepu czy straganu, zadowalam się więc mięsem, takim zwykłym. Szponder wołowy, polędwica, ogon, a jeśli wieprzowina to schab, boczek, golonka, ewentualnie wątroba czy cynaderki. Niskie wymagania mamy, ot co! Bo prawdziwy yunnański łasuch, potrafiący nieźle gotować, z samego rana rzuci się na towary rzadsze i cenniejsze: szpik, jelita albo... aortę. 

Niech Was nie zwiedzie nieco myląca nazwa: "żółte gardło" to właśnie kulinarna nazwa aorty (którą w celach medycznych nazywa się po prostu 主动脉), a także innych głównych żył i tętnic (żyła czcza górna i dolna, a także tętnice i żyły płucne) wołowych bądź wieprzowych. W menu niełatwo je znaleźć na co dzień; bodaj najpopularniejsze są w kociołkarniach, w których zresztą zazwyczaj jest dostępny najszerszy wybór podrobów. Jednak na południu Yunnanu, zwłąszcza w Pu'er i Lincangu, tętnice i żyły na ostro są jednym z najbardziej popularnych dań. Świńska aorta mierzy około 60-70 cm długości, a wołowa mierzy nawet ponad metr, więc wystarczy na ładnych kilka półmisków. W innych prowincjach ląduje w gorących kociołkach albo jest po prostu smażona, u nas jednak używa się do jej przyrządzania techniki kulinarnej 熗 [炝] qiàng. Polega ona z grubsza na tym, co nasze europejskie sauté: na obsmażeniu produktu w bardzo małej ilości silnie rozgrzanego tłuszczu* względnie na tym, co nasze passerowanie, czyli delikatne podgotowanie produktu w tłuszczu. Bardzo na tym zyskują konsystencja i aromat potrawy. 

Składniki: 

• żyły i tętnice wołowe 
• tzw. komplet do sauté - świeży imbir, czosnek, chilli i trawa cytrynowa 
• suszone chilli 
• pieprz syczuański 
• (w niektórych restauracjach dodaje się kilka rodzajów świeżej papryki, korzonki lub łodyżki czosnku bulwiastego a czasem również pomidory i pokrojoną w paseczki cebulę; są to niestandardowe produkty, które jednakowoż sprawiają, że danie jest jeszcze lepsze)
• sos: wymieszać 3 łyżki jasnego sosu sojowego, 1 łyżkę sosu ostrygowego, kapkę bulionu (można pominąć), pieprz (niektórzy dodają również glutaminian sodu czy przyprawę pięć smaków, ale moim zdaniem to zbyteczne) 
• posiekana zielona kolendra (można pominąć, choć tubylcy by się oburzyli) 

Wykonanie: 

1. Porządnie płuczemy żyły, rozkrawamy wzdłuż, a potem siekamy na małe plasterki w poprzek. 
2. Komplet do sauté rozciapujemy w moździerzu. 
3. W woku rozgrzewamy tłuszcz i dodajemy suszone chilli oraz pieprz syczuański. Smażymy aż zapachnie. 
4. Dodajemy komplet do sauté i obsmażamy, dorzucamy posiekane żyły, obsmażamy i w końcu dodajemy składniki sosu. Na wielkim ogniu smażymy najwyżej 10 sekund, a na sam koniec dorzucamy posiekaną kolendrę. 

Gotowe!

żyły i tętnice to te białe cienkie cosie

Przyznam szczerze, o ile smak przypadł mi do gustu od razu - bardzo lubię sauté na sposób południowoyunnański i bogactwo używanych przypraw - o tyle konsystencja żył i tętnic z początku była dla mnie trudna do zaakceptowania. Tak się jednak złożyło, że jest to ulubiona potrawa ZB, a ja staram się zawsze spróbować wszystkich potraw na stole. Nie tylko przez grzeczność, a po prostu dlatego, że mam świadomość, że smaków i konsystencji można się nauczyć. Nie wszystkim się chce, nie wszyscy mają taką potrzebę, jednak ja traktuję to po trosze jak wyzwanie a po trosze jak następny krok do bycia tutejszą. Przychodzi bowiem nieubłaganie moment, gdy jestem z kimś na formalnej kolacji i jestem nieoficjalnie sprawdzana. Czasem tylko od tego, jak bardzo jestem swoja, zależy to, jak wiele usłyszę, jak wiele zostanie mi powierzone. A że zależy mi na tym, by wiedzieć coraz więcej - i smaków się uczę.

*czasem zamiast tłuszczu używa się wrzącej wody, ale akurat aorty się w ten sposób nie przyrządza. Często, aby uniknąć nieporozumień, można doprecyzować, czy potrawa jest 油炝 (sauté tłuszczowe) czy 水炝 (sauté wodne).