Chińskie bajki

W 80 blogów dookoła świata znów atakuje! Tym razem piszemy o bajkach danego kraju. Nie mogłam odpuścić takiego tematu przecież. Wszyscy wiedzą, że uwielbiam bajki, kreskówki, baśnie, legendy, przypowieści i inne takie. Ileż to razy opisywałam już na blogu historie z morałem, tworzące chińskie przysłowia, ile razy przytaczałam chińskie legendy!

Akurat w języku chińskim bardzo dużo tego typu historii dla dzieci związanych jest z chengyu - czteroznakowymi chińskimi przysłowiami. Złożone z zaledwie czterech słów przysłowia są bardzo często nawiązaniem do historii, legend, opowieści. Przykładem może być wspomniane kiedyś przeze mnie przysłowie o tyciu od połykania własnych słów. Bardzo dużo takich przysłów pojawiło się już w formie przystępnych kreskówek, którymi są nafaszerowane chińskie programy dla dzieci. Dzięki przysłowiom uczą się one ludowych mądrości, nowych słów, a także historii i literatury własnego kraju.

Innym wspaniałym nurtem chińskich bajek dla dzieci są te, dla których inspiracją były nie stare historie i przysłowia, a chińskie sztuki piękne, na przykład kaligrafia i tradycyjna muzyka. Gdy pierwszy raz zobaczyłam bajkę "Kijaneczki szukają mamy", byłam zachwycona! Od razu kupiłam "dzieła wszystkie" z tej serii, bo naprawdę warto je zobaczyć. Kreskówka kreskówce nierówna, a te są po prostu przepiękne! Jedna z moich ukochanych to, również bazująca na chińskiej kaligrafii, a opatrzona tradycyjną ścieżką dźwiękową:

 

Jednak przygotowując dzisiejszy wpis, poszłam na łatwiznę. Po prostu zapytałam męża, jaką bajkę z czasów dzieciństwa pamięta najlepiej. Podał tytuł: Pan Dongguo i wilk 东郭先生与狼. Już pobieżne przeszukanie internetu pokazało, że jest to najważniejsza bajka dzieciństwa dla bardzo wielu Chińczyków. Została zanimowana setki razy, wydano ją w milionach książek. Tę bajkę zna każdy mały Chińczyk. Oto i ona:

Był sobie uczony, pan Dongguo 东郭先生, zatwardziale siedzący w książkach. Razu pewnego Pan Dongguo pędził osiołka, taszcząc wór książek, aż dotarł do kraju zwanego Środkiem Gór 中山 - miał tam objąć ciepłą posadkę. Nagle ujrzał zranionego wilka, próbującego umknąć pogoni. Wilk zaczął błagać: "o, panie, goni mnie zły myśliwy, który już o mało co mnie nie zabił; pozwól mi skryć się w twym worku, a ja wywdzięczę Ci się jak należy!". I choć pan Dongguo wiedział, że wilki są złe, tak mu się żal zrobiło znękanego zwierza, że postanowił uratować mu życie. Spętał wilka solidnie i wsadził go do worka na książki.
Nie minęła chwila, a zjawił się myśliwy, pytając, czy pan Dongguo nie widział wilka. Ten perfidnie skłamał, wprowadził myśliwego w błąd, a gdy zagrożenie znikło, wypuścił wilka z worka. Wilk, poczuwszy się pewnie, ozwał się w te słowa: "o, panie, skoro byłeś tak dobry, żeby ocalić mi życie, na pewno nie pozwolisz mi umrzeć z głodu. Bądźże mi śniadaniem!" - i już kłapie wielgachnymi zębiskami przy panu Dongguo.
Próżno pan Dongguo wzywał wilka do okazania honoru i wdzięczności, próżno wyzywał go od szubrawców. Kiedy zdawało się, że już nic biedaka nie uratuje, zjawiła się nieoczekiwana pomoc w postaci rolnika dzierżącego motykę. I wilk, i pan Dongguo pojawienie się go przywitali z ulgą. Pan Dongguo zaczął opowiadać, jakim to niewdzięcznikiem jest wilk, a wilk na to, że dobre uczynki trzeba przecież doprowadzać do końca: nie po to się ocala komuś życie, żeby go potem zamorzyć głodem! Prosili wieśniaka o rozstrzygnięcie sporu.
Wieśniak zastanowił się chwilę i mówi: "Nie wierzę w waszą opowieść. Przecież to niemożliwe, żeby wilk zmieścił się do tak małego worka! Dopóki nie zobaczę tego na własne oczy, nie będę mógł ocenić, który z Was ma rację i któremu należy wymierzyć sprawiedliwość". Na takie dictum dał się wilk znów skrępować i wsadzić do worka panu Dongguo. Wieśniak zaś natychmiast mocno zawiązał worek. Na nieśmiałe protesty sprawiedliwego pana Dongguo odparł wieśniak tymi słowy: "Krzywdzący ludzi wilk nie zmieni swej natury, choćbyś okazał mu miłosierdzie sto razy". I zatłukł wilka motyką.

Bajka ta została ponoć napisana przez 马中锡 Mǎ Zhōngxī, chińskiego uczonego/urzędnika żyjącego na przełomie XV i XVI wieku. Zdecydowanie lepiej szło mu pisanie niż urzędowanie - kiedy nie poradził sobie z rebelią, wylądował w więzieniu, gdzie umarł śmiercią nędznika. Dobrze, że mimo to nie zniszczyli jego dzieła. Bajka weszła na stałe do chińskiego żelaznego repertuaru opowieści z morałem. Dziś wystarczy powiedzieć o kimś "pan Dongguo", by wiadomo było, że osoba ta ma problemy z osądem rzeczywistości i daje się wykorzystywać szubrawcom. Z kolei jeśli nazwiemy kogoś "wilkiem ze Środka Gór", wiadomo, że chodzi o osobę odpłacającą złem za dobro.

W internecie można znaleźć wiele graficznych opracowań tej bajki, ale mnie najbardziej urzekła ta będąca uwspółcześnioną wersją teatru cieni:

A może Wy mi powiecie, jakie chińskie bajki lubicie i dlaczego? :)

Poniżej znajdziecie linki do bajkowych wpisów dotyczących innych języków i krajów.

Francja: Madou en France - Była sobie bajka...

Gruzja: Gruzja okiem nieobiektywnym - Jak powstała Gruzja

Hiszpania: Hiszpański na luzie - Klasyczne hiszpańskie bajki z lat 80

Holandia: Język holenderski - pół żartem, pół serio: Nieśmiertelni bohaterowie holenderskich bajek

Irlandia: W Krainie Deszczowców - Talerz uciekł z łyżką czyli popularne bajki w Irlandii

Kirgistan: O języku kirgiskim po polsku - Apendi - bohater kirgiskich (i nie tylko) bajek

Niemcy: Niemiecki po ludzku - Bajki niemieckie razy dwa; Niemiecka Sofa - Stare, ale jare bajki dla dzieci w Niemczech; Blog o języku niemieckim - Niemieckie bajki - Piaskowy Dziadek

Norwegia: Pat i Norway - Stare ale jare bajki dla dzieci w Norwegii

Rosja: Daga tłumaczy - blog o tłumaczeniach z rosyjskiego - Rosyjskie bajki - "Kołobok"

Stany Zjednoczone: Specyfika języka - Stare ale jare bajki amerykańskie

Szwajcaria: Szwajcarskie Blabliblu - Szwajcarskie Skarpetki Babibouchettes

Turcja: Turcja okiem nieobiektywnym - Przygody Nasreddina Hodży

Wielka Brytania: Blog o języku angielskim CPE, Business English - Stare ale jare brytyjskie kreskówki; Head Full of Ideas - Brytyjskie bajki mojego dzieciństwa; English-Nook - Stare ale jare brytyjskie bajki

Włochy: CiekawAOSTA - Pimpa i Pinokio, stare bajki w nowej odsłonie po franko - prowansalsku; Wloskielove - Na jakich bajkach wychowali się Włosi?; Primo Cappuccino - Język włoski BAJECZNIE prosty!

Linki do wszystkich naszych bajek znajdziecie tutaj. Powstała bowiem strona blogów językowo-kulturowych. Zaglądajcie do nas częściej, będą się tam pojawiać wszystkie nowe projekty. Jeśli zaś uważacie, że też moglibyście dokładać cegiełki do akcji "w 80 blogów..." - piszcie na adres: blogi.jezykowe1@gmail.com