Podstawowe chińskie zwierzęta V - tygrys

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl oraz enesaj.pl czyli pod egidą Unii Azjatyckiej. 

Wszystkiego najlepszego w Roku Tygrysa! Pamiętacie, że Rok Tygrysa można nazywać zarówno 虎年 jak i 寅年*. Samo 虎 hǔ to tygrys, ale w mowie używa się słowa 老虎 lǎohǔ - dosłownie: stary tygrys, ale tłumaczy się po prostu jako tygrys. Tygrysy liczy się klasyfikatorem 隻 [只] zhī, o czym wiedzą wszyscy, znający chińską wersję Panie Janie. 

Na początek kilka słówek:

• 馬虎 [马虎] mǎhu - beztroski, niedbały, niechlujny, byle jaki. Dosł. koń tygrys
  
• 虎牙 hǔyá - kieł. Dosł. tygrysi ząb 
• 龍虎 [龙虎] lónghǔ - wybitni ludzie. Dosł. smok tygrys. W taoistycznych pismach połączenie smoka i tygrysa to woda i ogień. 
• 雅虎 Yǎhǔ - chińskie tłumaczenie nazwy Yahoo. Dosł. elegancki tygrys 
• 老虎機 [老虎机] lǎohǔjī - maszyna do gier. Dosł. tygrysia maszyna
• 虎將 [虎将] hǔjiàng - mężny generał. Dosł. tygrysi generał 
• 虎子 hǔzǐ - tygrysiątko; przenośnie: dzielny młody mężczyzna
  
• 白虎 Báihǔ - Biały Tygrys; pozbawione włosów żeńskie genitalia
  
• 猛虎 měnghǔ - groźny tygrys 
• 虎虎 hǔhǔ - energiczny, niezwykły, silny, potężny 
• 攔路虎 [拦路虎] lánlùhǔ - blokada, szkopuł, zawalidroga. Dosł. tygrys zagradzający drogę
  
• 臥虎 [卧虎] wòhǔ - ktoś ważny w ukryciu; ukryty talent. Dosł. przyczajony tygrys. 
  
• 虎鉗 [虎钳] hǔqián lub 老虎鉗 [老虎钳] lǎohǔqián - imadło. Dosł. tygrysie kleszcze 
• 虎符 hǔfú - rabosz, w Chinach często stosowany do weryfikacji posłannictw. Dosł. tygrysi znak (bo w Chinach rabosze często były podzielonymi na dwie części figurkami tygrysów)
  
• 伏虎 fúhǔ - wygrać z potężniejszym i złowieszczym. Dosł. poskromić tygrysa
  
• 劍齒虎 [剑齿虎] jiànchǐhǔ - tygrys szablozęby
  
• 飛虎隊 [飞虎队] Fēihǔduì - Latające Tygrysy
  
• 虎口 hǔkǒu - niebezpieczne miejsce. Dosł. tygrysia paszcza
  
• 秋老虎 qiūlǎohǔ - babie lato, ciepły okres na jesieni. Dosł. jesienny tygrys
  
• 老虎凳 lǎohǔdèng - tortura, polegająca na podkładaniu cegieł pod przywiązane do ławy stopy tak, że kolana wyginają się w drugą stronę. Dosł. tygrysia ławka
  

 Po drugie garść idiomów:

• 狼吞虎嚥 [狼吞虎咽] lángtūnhǔyàn - pożerać łapczywie. Dosł. łykać jak wilk, przełykać jak tygrys
• 降龍伏虎 [降龙伏虎] xiánglóngfúhǔ - rozgramiać smoki i tygrysy 
• 虎視眈眈 [虎视眈眈] hǔshìdāndān - patrzeć pożądliwie. Dosł. patrzeć jak tygrys na swą ofiarę 
• 狐假虎威 hújiǎhǔwēi - używać koneksji by się wywyższać (czy ty wiesz, kim jest mój wuj?...). Dosł. liz wykorzystuje tygrysią siłę. 
• 臥虎藏龍 [卧虎藏龙] wòhǔ cánglóng - Przyczajony tygrys, ukryty smok. To nie tylko tytuł filmu Anga Lee, ale również w przenośni ukryty talent. Kiedy jest przysłowiem, może również być odwrotnie: 藏龍臥虎 [藏龙卧虎] cánglóngwòhǔ czyli ukryty smok, przyczajony tygrys. Znana jest też wersja 盤龍臥虎 [盘龙卧虎] pánlóngwòhǔ - zwinięty smok, przyczajony tygrys 
• 龍爭虎鬥 [龙争虎斗] lóngzhēnghǔdòu lub po prostu 龍虎鬥 [龙虎斗] lónghǔdòu - wojna gigantów. Dosł. smocze wojny, tygrysie bitwy 
• 馬馬虎虎 [马马虎虎] mǎmahūhū - średnio na jeża, znośnie 
• 虎頭蛇尾 [虎头蛇尾] hǔtóushéwěi - dobry początek, kiepski finisz. Dosł. tygrysia głowa, wężowy ogon 
• 生龍活虎 [生龙活虎] shēnglónghuóhǔ - żywo, z wigorem. Dosł. żywy smok, żyjący tygrys 
• 打馬虎眼 [打马虎眼] dǎmǎhuyǎn - grać głupiego, obijać się. Dosł. bić oko koniotygrysa 
• 如狼似虎 rúlángsìhǔ - bezlitosny. Dosł. jak wilk i tygrys 
• 坐山觀虎鬥 [坐山观虎斗] zuòshānguānhǔdòu - gdzie dwóch się bije tam trzeci korzysta. Dosł. usiąść na górze i patrzeć, jak walczą tygrysy 
• 九牛二虎之力 jiǔniú'èrhǔzhīlì - nieludzka siła. Dosł. siła dziewięciu byków i dwóch tygrysów 
• 騎虎難下 [骑虎难下] qíhǔnánxià - niemożliwe, by zatrzymać się w pół drogi. Dosł. gdy dosiadasz tygrysa, ciężko zsiąść 
• 虎背熊腰 hǔbèixióngyāo - facet o budowie twardziela. Dosł. tygrysie plecy, niedźwiedzia talia 
• 為虎作倀 [为虎作伥] wèihǔzuòchāng - pomagać złemu w łotrostwach. Dosł. być changiem dla tygrysa 
• 龍騰虎躍 [龙腾虎跃] lóngténghǔyuè - pełen wigoru i aktywny; o biznesie: dobrze prosperujący, tętniący życiem. Dosł. fruwający smok, skaczący tygrys 
• 調虎離山 [调虎离山] diàohǔlíshān - wywabić przeciwnika z jego terytorium. Dosł. wywabić tygrysa z gór 
• 兩虎相爭 [两虎相争] liǎnghǔxiāngzhēng lub 兩虎相鬥 [两虎相斗] liǎnghǔxiāngdòu - zażarta walka pomiędzy dwoma przeciwnikami o wyrównanych siłach. Dosł. walka dwóch tygrysów 
• 養虎為患 [养虎为患] yǎnghǔwéihuàn - chować węża na własnej piersi; pobłażać wrogowi to prosić się o kłopoty. Dosł. chować tygrysa to klęska 
• 初生牛犢不怕虎 [初生牛犊不怕虎] chūshēngniúdúbùpàhǔ - młodzi są nieustraszeni. Dosł. właśnie urodzone cielę nie boi się tygrysa 
• 三人成虎 sānrénchénghǔ - powtarzana plotka staje się prawdą. Dosł. trójka ludzi zmienia się w tygrysa 
• 不入虎穴，焉得虎子 bùrùhǔxué, yāndéhǔzǐ - kto nie ryzykuje, nie pije szampana. Dosł. jak złapać tygrysiątko, nie wszedłszy do tygrysiej jaskini? 
• 龍潭虎穴 [龙潭虎穴] lóngtánhǔxué - niebezpieczne miejsce, terytorium wroga. Dosł. smoczy staw, tygrysia jaskinia 
• 敲山震虎 qiāoshānzhènhǔ - pokaz siły. Dosł. pukać w górę by potrząść tygrysem 
• 笑面虎 xiàomiànhǔ - ktoś, kto słodko się uśmiecha, w sercu kryjąc złe zamiary. Dosł. tygrys z uśmiechniętym pyskiem 
• 一山不容二虎 yīshānbùróng'èrhǔ - to miejsce jest za małe dla nas dwóch. Dosł. dwa tygrysy nie mogą mieszkać na jednej górze 
• 伴君如伴虎 bànjūnrúbànhǔ - bycie blisko władcy jest równie niebezpieczne, co towarzyszenie tygrysowi. Dosł. towarzyszyć władcy jak towarzyszyć tygrysowi 
• 照貓畫虎 [照猫画虎] zhàomāohuàhǔ - kiepska imitacja; nieudane odwzorowanie czegoś. Dosł. malować tygrysa mając za wzór kota 
• 談虎色變 [谈虎色变] tánhǔsèbiàn - bać się na samą wzmiankę. Dosł. zblednąć rozmawiając o tygrysie 
• 豺狼虎豹 cháilánghǔbào - okrutnicy. Dosł. szakale, wilki, tygrysy i pantery 
• 虎踞龍盤 [虎踞龙盘] hǔjùlóngpán lub 虎踞龍蟠 [虎踞龙蟠] hǔjùlóngpán- tereny budzące grozę. Dosł. [tam, gdzie] tygrysy się czają a smoki się zwijają
• 前怕狼後怕虎 [前怕狼后怕虎] qiánpàlánghòupàhǔ - wszystkiego się niepotrzebnie bać. Dosł. bać się wilka z przodu i tygrysa z tyłu 
• 餓虎撲食 [饿虎扑食] èhǔpūshí - rzucić się jak głodny tygrys na ofiarę 
  
• 苛政猛於虎 [苛政猛于虎] kēzhèngměngyúhǔ - rządy tyrana są groźniejsze od tygrysa 
• 虎口餘生 [虎口余生] hǔkǒuyúshēng - minąć się ze śmiercią/niebezpieczeństwem o włos. Dosł. ocaleć z paszczy tygrysa 

Oprócz tego mamy jeszcze trochę znaków, w których tygrys jest naszym kluczem bądź częścią znaku:

• 號 [号] hào, háo - znak, symbol, numer 
• 彪 biāo - tygrys, tygrysie paski, podobny tygrysowi 
• 遞 [递] dì, dài - dostarczyć, przekazać; zastąpić 
• 饕 tāo - łakomy. Por. potwór taotie 
• 唬 hǔ - straszyć, zastraszać 
• 琥 hǔ - klejnot w kształcie tygrysa, bursztyn 
• 猇 yáo, xiāo - ryk tygrysa; straszyć 
• 褫 chǐ - rozebrać, zerwać ubranie 
• 篪 chí - bambusowy flet z siedmioma otworami 
• 滮 biāo - płynąć, bluzgać 
• 虒 sī, zhài, yí - ziemnowodny stwór przypominający tygrysa z jednym rogiem 
• 虓 xiāo - ryk
• 搋 chǐ, chā, chuāi - tupać 
• 諕 háo, xià - nastraszyć kogoś 
• 虩 xì - truchleć, trwoga 
• 蹏 tí, dì - kopyto, racica 
• 嗁 tí - hałasować 
• 虣 bào - okrutny, agresywny 

Niechaj Wam Tygrys sprzyja!

• Podstawowe chińskie zwierzęta I - pies
• Podstawowe chińskie zwierzęta II - świnia
  
• Podstawowe chińskie zwierzęta III - mysz
• Podstawowe chińskie zwierzęta IV - krowa
• Podstawowe chińskie zwierzęta - pies część II
  

*寅 yín - trzecia Ziemska Gałąź, 3-5 nad ranem, pierwszy miesiąc solarny (4 lutego do 5 marca), rok tygrysa

Tutaj poczytacie o tygrysach w Japonii, a tutaj o tygrysach i lwach w językach turkijskich.