czuwanie przy zmarłym 守靈

Dziś Wszystkich Świętych. Dlatego dziś Unia Azjatycka, czyli japonia-info.pl i ja, pisze o rytuałach związanych ze zmarłymi. 

 

Z dawien dawna istnieje w Chinach zwyczaj czuwania przy zmarłych, nazywany "pilnowaniem duszy" 守靈 [守灵] shǒulíng. Odbywa się ono przy "dusznym łożu" 靈床 [灵床] língchuáng czyli przy katafalku, na którym może się znajdować albo trumna z ciałem - "duszna trumna" 靈柩 [灵柩] língjiù* albo tabliczka przodka 靈位 [灵位] língwèi. Inną nazwą czuwania jest czuwanie nocne 守夜, co najlepiej pokazuje, która część doby najbardziej wymagała pilnowania. 

O tym zwyczaju wspomina już Księga rytuałów. Starożytni Chińczycy uważali, że dusza zmarłego w ciągu trzech dni po śmierci może wrócić do domu w odwiedziny, dlatego dzieci zmarłego winny pilnować powrotu duszy. Każdej nocy przychodzili też krewni i znajomi pomóc w pilnowaniu, a przy okazji spotkać się i powspominać zmarłego. Palono lampki, by dusza nie zabłądziła, ale lampek trzeba było pilnować, by nie pogasły - to należało do obowiązków nabożnych synów. Dzięki temu, że trwało to całe trzy dni, można było należycie przygotować pogrzeb i zawiadomić większość krewnych. Obecnie w miastach rzadko praktykuje się pozostawianie trumny trzy dni w domu - tyleż z racji innych czasów, co i z bardziej prozaicznej przyczyny - trumnę nie zawsze jest gdzie postawić, a powinna stać w osobnym pokoju, odpowiednio przystrojonym i wystarczająco dużym, by pomieścić żałobników i przekąski dla czuwających. Dlatego obecnie czuwanie często odbywa się w domu pogrzebowym - nie tylko można tam wszystko ustawić jak należy; można również wynająć profesjonalistów do pilnowania ognia. Mnie osobiście dziwi bardzo sama koncepcja: przecież istotą czuwania miała być pomoc duszy w znalezieniu drogi do domu! Cóż więc jej po tym, że ktoś będzie czuwał przy ciele złożonym w domu pogrzebowym?

U ludu Miao do dziś przetrwała tradycja, by synowa zmarłych (w domyśle - świekrów) czuwała przy nich w swym najlepszym stroju, obwieszona biżuterią. 

*Zwróćcie uwagę na to, że trumna z ciałem nazywa się inaczej niż pusta - na pustą mówi się najczęściej 棺木 guānmù.

Tutaj poczytacie o tym, jak wygląda pogrzeb shinto.