Stroje ludowe Yunnańczyków

Blogerzy kulturowo-językowi tym razem zaszaleli i w ramach akcji W 80 blogów dookoła świata piszą o strojach. Niekoniecznie zresztą ludowych, ale charakterystycznych dla danego kraju. Ja oczywiście sobie temat zawęziłam do samego Yunnanu (który jest niewiele mniejszy od Polski), do samych strojów ludowych. A grup etnicznych mamy w Yunnanie dwadzieścia sześć. To znaczy tych oficjalnych, bo nieoficjalnych jest trochę więcej, a te oficjalne mocno się wewnętrznie różnią. Czyli tak naprawdę wcale sobie tematu nie zawęziłam, bo zamiast napisać o najbardziej znanym chińskim stroju - qipao - który występuje w całych Chinach i mógłby mi zamknąć sprawę, rzuciłam się na temat, którego nie da się zamknąć w paru słowach. Brawo ja. Jakbym za mało miała roboty przy Joasi i po prostu musiała ambitnie pisać blog...

Od początku: w Chinach oficjalnie uznaje się 56 grup etnicznych, z czego 26 można znaleźć w Yunnanie. Poza większością etniczną Han, czyli takimi Prawdziwymi Chińczykami, mamy jeszcze około 38% ludności należących do pozostałych 25 grup. Ewentualnie - nie należą ani do Hanów, ani do tych uznanych mniejszości, ale jest ich łącznie mniej niż 5000 ludzi w danym regionie, więc są za mali na wyszczególnienie. Oficjalne statystyki oczywiście nie uznają istnienia mieszańców, ale to już zupełnie inna para kaloszy.

Yunnan jest ciekawy geograficznie - sięga od subtropikalnych nizin aż po Tybet. To sprawia, że stroje gorących południowców różnią się od strojów północnych zmarzluchów mniej więcej tak, jak stroje Lapończyków od strojów hiszpańskich. W dodatku wszędzie są utrudniające komunikację góry. Do dziś w Yunnanie znajdują się miejsca, do których nie da się dojechać inaczej niż konno lub motorem albo przejść przez most linowy wiszący nad rwącą rzeką. Przez to "sąsiedzi" mieszkający 10 kilometrów od siebie potrafią się różnić wszystkim - od stroju po język - i nie mieć z sobą nawzajem właściwie nic wspólnego. Tak naprawdę dopiero od drugiej połowy XX wieku sami Chińczycy zdali sobie sprawę z tego, jak bardzo Yunnan różni się od tzw. prawdziwych Chin z ich większością etniczną Han. Uwarunkowania historyczno-geograficzne sprawiły, że po dziś dzień prowincja ta jest bardzo różnorodna etnicznie. Część yunnańskich grup etnicznych występuje również w innych prowincjach Chin - np. Yi, Hui czy Mongołowie. Część w Chinach występuje tylko w Yunnanie, ale za to można ich znaleźć również w państwach ościennych - Wietnamie, Mjanmie, Tajlandii itd. - np. Achang, Buyei czy Yao. Część jest rozsypana po dużej części Yunnanu, a część występuje tylko na małym obszarze. Mają nie tylko - jak się za chwilę okaże - różne stroje, ale też wyznają różne religie, mają różne obyczaje i tradycje, różne zwyczaje kulinarne, kompletnie różne święta, inny styl życia, inny kanon urody, inne języki, czasem nawet inne pismo. Mała dygresja: przygotowując się do dzisiejszego wpisu zajrzałam do wikipedii. Stoi tam jak byk, że większość ludzi w Yunnanie poza dialektami podobnymi do mandaryńskiego, którymi posługują się na co dzień, włada również mandaryńskim. Umarłam ze śmiechu; osoba, która to pisała, chyba nigdy nie znalazła się na yunnańskiej wsi. Najlepiej takiej, której mieszkańcy to Tybetańczycy i Naxi wymieszani z Yi. Od razu mówię - takich wiosek, w których prawie nikt nie włada mandaryńskim w stopniu, który umożliwia bezproblemową komunikację, jest sporo. Ale dzisiejszy wpis ma być o strojach, nie o językach, więc wracam do tematu głównego.

Ponieważ ludowizna mnie zawsze fascynowała, o niektórych yunnańskich grupach etnicznych już pisałam*, zazwyczaj dorzucając zdjęcia. Niestety, na ulicach wielkich chińskich miast stosunkowo rzadko można trafić na odzianych etnicznie ludzi - zazwyczaj są to przybyłe ze wsi staruszki, nie zawsze pozwalające na zrobienie fotografii. By zrobić zdjęcia młodych ludzi, warto się wybrać do tzw. Wioski Etnicznej, czyli nibyskansenu, w którym stosownie odziana młodzież pokazuje ludowe tańce i zabawy, ewentualnie wybrać się na bodaj najsłynniejsze yunnańskie przedstawienie - Dynamic Yunnan.  Niestety - nie dysponuję własnymi zdjęciami reprezentantów wszystkich grup. Traf jednak chciał, że parę lat temu nabyłam komplet pocztówek, które ładnie pokazują wszystkie yunnańskie mniejszości etniczne. Pod każdym podpisem kryje się link do wikipedii; niestety, większość grup jest opisana mocno lakonicznie, polecam więc znaleźć anglojęzyczne odpowiedniki tych stron.

Yi 彝族

Bai 白族

Hani 哈尼族

Zhuang 壮族

Dai 傣族

Miao 苗族

Lisu 傈僳族

Hui 回族

Lahu 拉祜族

Wa 佤族

Naxi  纳西族

Yao 瑶族

Tybetańczycy 藏族

Kaczin/Jingpo 景颇族

Blang 布朗族

Pumi 普米族

Nu 怒族

Achang 阿昌族

De'ang 德昂族

Jinuo 基诺族

Mongołowie 蒙古族

Buyei 布依族

Drung 独龙族

Shui 水族

Mandżurowie 满族

Różnorodne, prawda? Zwróćcie uwagę na to, że nie tylko stroje bardzo się różnią, ale i typy urody. Mnie urzekła zwłaszcza panna z grupy etnicznej Wa i chłopak Blang. A Wam kto się najbardziej podoba i który strój?

Poniżej znajdziecie linki do wpisów dotyczących strojów z innych krajów:
Austria: Viennese breakfast - Austriacy ubrani na ludowo - od święta i do biura
Finlandia: Finolubna - Marimekko. Ikona fińskiej mody
Francja: Zabierz Swego Lwa - Culottes, pantalon (40); Blog o Francji, Francuzach i języku francuskim - Porozmawiajmy o ciuchach; Moja Alzacja - Alzacki strój regionalny; Madou en France - Alzacki strój wczoraj i dziś
Gruzja: Gruzja okiem nieobiektywnym - Gruzińskie stroje w różnych odsłonach
Hiszpania: Slowlingo.pl - O fenomenie gospodarczym i modowym hiszpańskich marek odzieżowych
Japonia: Japonia-info.pl - Kimono - garść ciekawostek
Kirgistan: Kirgiski.pl - Tradycyjny strój kirgiski
Norwegia: Norwegolożka - Bunad - norweski strój narodowy; Patinorway - Stroje w Norwegii - Jak poznać Norwega?
Szwajcaria: Szwajcarskie Blabliblu - Szwajcarska tradycyjna koszula z motywem szarotki alpejskiej a ksenofobia
Turcja: Turcja okiem nieobiektywnym - Tureckie stroje kiedyś i dziś
Włochy: Studia, parla, ama - Bądź jak Sofia Loren; italia-nel-cuore - Włoski świat mody w męskim wydaniu

Jeśli akcja się Wam spodobała i chcielibyście do nas dołączyć, piszcie na adres: blogi.jezykowe1@gmail.com

*Zainteresowanym polecam przeszukać tagi na dole blogu; o Yi, Naxi (tutaj stroje!), Lisu, Tybetańczykach, Bai (tutaj stroje!), Buyi i Dai jest bodaj najwięcej, ale parę innych też się znajdzie :)