fałszywi przyjaciele

Dziś w ramach Unii Azjatyckiej, czyli razem z japonia-info.pl, przypomnę wpis o chińsko-polskich fałszywych przyjaciołach.

Dziś pora na podsumowanie Miesiąca Języków. Cały miesiąc zajmowaliśmy się związkami między poszczególnymi krajami, kulturami i językami. Teraz czas na zbadanie związków między krajami, o których na co dzień piszemy oraz... naszą ojczyzną. Czyli u mnie dziś o związku między chińskim i polskim. Wpis ten jest jednocześnie jednym z comiesięcznego cyklu "W 80 blogów dookoła świata". Czyli - jak zwykle - linków do wpisów dotyczących innych krajów możecie szukać na dole.

Czy wiecie, co to są fałszywi przyjaciele? Nie ci, którym mamy ochotę dać w mordę, bo wbijają nam nóż w plecy. Chodzi o fałszywych przyjaciół filologicznych. Słowa, które brzmią tak samo/podobnie, a mają kompletnie różne znaczenia w dwóch językach. Po włosku śniadanie to colazione, po rosyjsku zapomnit' to zapamiętać, a po czesku čerstvý chleb jest tak naprawdę świeży - widzicie, jak to działa.

Od samego początku ucząc się chińskiego, umierałam ze śmiechu słysząc niektóre słowa. Do większości się już przyzwyczaiłam, ale niektóre nadal atakują moją niespożytą wyobraźnię...

Poniżej znajdziecie fałszywych przyjaciół polsko-chińskich, przedstawionych w następujący sposób:

polski wyraz = brzmienie, chińskie znaki, chińska romanizacja pinyin oraz znaczenie wyrazu po chińsku.  Ze względu na dużą ilość homofonów w języku chińskim, czasem tych chińskich wyrazów będzie więcej niż jeden. W kwadratowych nawiasach znajdziecie moje komentarze - to właśnie przy pomocy tych skojarzeń zapamiętywałam dane znaki.

baba 爸爸 bà​ba - tato [czyli w Chinach każdy ojciec to baba ;)]/粑粑 bābā - okrągły placuszek [sformułowanie "masz babo placek nabiera od razu innego wymiaru, prawda?]

bije 畢業 bì​yè - ukończyć szkołę/uniwersytet [pod groźbą kary fizycznej ;)]

boli 玻璃 bō​li - szkło [boli zwłaszcza, gdy się stłucze i nadepnie ;)]

bóle 不樂 bú​lè - niewesoły [no pewnie, że niewesoły, jak ma bóle...]

buda 不大 bù​dà - nieduży, niewiele, niezbyt

cisi 氣息 qì​xī - oddech [zazwyczaj oddech jest cichy]/七夕 Qī​xī - chińskie Święto Zakochanych/棲息 qī​xī - przysiąść (by odpocząć) [no chyba wiadomo, że jak mamy odpoczywać, to inni powinni być cisi ;)]

cuda 粗大 cū​dà - szeroki, gruby [grube baby są cudne ;)]
czuje 初叶 chū​yè - wczesne lata (dziesięciolecia, stulecia itd.). Dosłownie: pierwsze liście; 初夜 chūyè - wczesny wieczór, ale też noc poślubna (czyli pierwsza [wspólna] noc), a przenośnie - "pierwszy raz"
dalej 打雷 dǎ​léi - grzmi (pioruny)
dama 大媽 dà​mā - żona starszego brata ojca/pani, która jest za młoda, by nazywać ją babcią, ale już w zaawansowanym wieku.
duje 毒液 dú​yè - trucizna (w płynie)
dzida 极大 jí​dà - gigantyczny [tylko ogromni ludzie władają dzidą?]

dzidzie 季節 jì​jié - sezon, pora roku
dzidziu 急遽 jí​jù - nagły, gwałtowny
dzieci 節氣 jié​qi - okres solarny (tradycyjnie chiński rok dzieli się na 24 takie okresy)

dzieli 接力 jiē​lì - sztafeta [tyle, że sztafeta ma łączyć, nie dzielić!]

fusy 福斯 Fú​sī - skrót od 福斯娱乐集团 Fú​sīyú​lèjí​tuán - Fox Entertainment Group. Albo 赴死 fù​sǐ - stanąć oko w oko ze śmiercią.
guma 姑媽 gū​mā - zamężna siostra ojca
Kuba 哭吧 kūba - płacz!
kucaj 苦菜 kucai - mlecz zwyczajny

kula 哭啦 kūla - płakał/płakała

laba 喇叭 lǎ​ba - klakson, megafon

lata 邋遢 lā​ta - niechlujny

lina 李娜 Lǐ​ Nà - Chinek o tym nazwisku i imieniu jest sporo, ale mnie najbardziej wryła się w pamięć świetna tenisistka.
Madzia 馬甲 mǎ​jiǎ - kamizelka
majdan 買單 mǎi​dān - płacić rachunek w restauracji
mali 麻利 má​li - zręcznie, zwinnie

matoł 碼頭 mǎ​tóu - przystań/ 馬頭 mǎ​tóu koński łeb [w sumie - koński łeb to prawie to samo, co matoł ;)]
misa 彌撒 mí​sa - msza

młodzi 墨跡 mò​jì - kleksy, znaki tuszem, słynne kaligrafie/磨機 mó​jī - młyn

musi 木樨 mùxī - wończa 

nie 捏 niē - szczypać [nie szczyp!]
nisza 泥沙 ní​shā - muł (w sensie osad wodny)

nuci 怒氣 nù​qì - gniew [ja tam w gniewie nie nucę. Może to dla uspokojenia?]
pili 霹靂 pī​lì - odgłos uderzenia pioruna (strasznie pili w uszy ;))
pindzia 評價 píng​jià - oceniać [kiedy kogoś nazywamy pindzią, to faktycznie ocena już jest zawarta w samym sformułowaniu...]

pipa 琵琶 pí​pa - chińska lutnia/枇杷 pí​pa - nieśplik japoński
sapie 撒撇 sāpiē - dajska potrawa

siku 西褲 xīkù - spodnie od garnituru
suszy 素食 sù​shí - wegetariańskie jedzenie (niech Was nie zwiedzie podobieństwo zapisu do japońskiego sushi...)
szadzi 杀机 shā​jī - śmiertelne niebezpieczeństwo [szadź faktycznie może być niebezpieczna. Zwłaszcza, jeśli się na niej poślizgniemy...]

szafa 沙發 shā​fā - sofa

szala 沙拉 shā​lā - sałatka
szale 傻樂 shǎlè - cieszyć się jak głupi do sera (dosłownie: głupia radość)
szali  砂砾 shā​lì - żwir, gruby piasek

szata 殺他! shātā - zabij go!

szatan 沙灘 shā​tān - piaszczysta plaża

szła 刷 shuā - malować (np. ściany), płacić kartą/耍 shuǎ - bawić się (kimś/czymś), ukazywać prawdziwe oblicze

szyba 是吧? shìba - naprawdę? czyż nie?/十八 shí​bā - 18
szybie 識別 shí​bié - rozróżniać
szycie 失窃 shī​qiè - zostać okradzionym
szyje 失業 shī​yè - stracić pracę, 視野 shì​yě pole widzenia, horyzont
szyli, np. 實力 shí​lì - siła, ​視力 shì​lì - wzrok, ​失利 shī​lì - ponieść porażkę, 失禮 shī​lǐ - popełnić faux-pas​ i wiele innych.
yeti 液體 yè​tǐ - ciecz

Oczywiście powyższe wyrazy nie wyczerpują listy fałszywych przyjaciół polsko-chińskich. Jeśli jakiś brak rzucił się Wam w oczy, dajcie znać :) A ja na koniec mam dla Was dwie anegdotki związane z fałszywymi przyjaciółmi.

Dawno, dawno temu przyjaciółka bez znajomości chińskiego znalazła się nagle między Chińczykami. Nie chciała uczyć się chińskiego (później się nauczyła mimo wszystko, ale wtedy jeszcze upierała się, że nie chce ;)), ale wychwytywała pojedyncze zwroty, zwłaszcza te brzmiące całkiem po polsku. Dwa takie zwroty były wyjątkowo często w użyciu - 不客氣 bù​kè​qi i 不要謝 bù​yàoxiè, dwie bardzo grzeczne odpowiedzi na "dziękuję", takie polskie "nie ma za co". Pierwsze wymawia się "bukeci" czyli prawie jak polski bukiecik. Drugie wymawia się "bujaosie" czyli prawie jak polskie "bujaj się!". Oczywiście zwłaszcza ten drugi zwrot prowokował śmiech. Sami pomyślcie: ktoś grzecznie mówi "dziękuję", a druga osoba z uśmiechem odpowiada "bujaj się!"... Fraza ta została zresztą włączona do słownika przez ZB, który zawsze tak odpowiada na podziękowania naszym polskim gościom :D

Drugi fałszywy przyjaciel to... facebook. Fejsbuk. Jego właściwa chińska nazwa to 臉書 Liǎn​shū czyli dokładnie twarzoksiążka. Jednak bardzo wielu Chińczyków używa żartobliwego "tłumaczenia" fonetycznego 非死不可 Fēi​sǐ​bù​kě (wym. fejsybuke), które w dokładnym tłumaczeniu oznacza "musisz umrzeć". Co biorąc pod uwagę wpływ fejsunia na życie niejednego internauty w sumie wcale nie jest takie odległe od prawdy ;)

Austria: Viennese breakfast - Polsko-austriacki przekładaniec

Francja: Francais-mon-amour - Francuskie zapożyczenia w języku polskim; Love for France - 10 podobieństw między Polską a Alzacją; Blog o Francji, Francuzach i języku francuskim - Polskie akcenty w języku francuskim
Gruzja: Gruzja okiem nieobiektywnym - Najsłynniejszy Gruzin w Polsce
Hiszpania: Hiszpański na luzie - O tym jak i dlaczego Hiszpanie uczą się polskiego

Japonia: japonia-info.pl - japońsko-polscy fałszywi przyjaciele
Kirgistan: O języku kirgiskim po polsku - Polacy w Kirgistanie
Niemcy: Niemiecki po ludzku - Co Niemcy wiedzą o Polsce? Codzienne sytuacje; Językowy precel - Germanizmy w języku polskim
Norwegia: Pat i Norway - Polska okiem Norwega
Stany Zjednoczone: PAPUGA Z USA Co Amerykanie wiedzą o Polsce?
Szwecja: Szwecjoblog - Szwedzkie słowa w języku polskim
Turcja: Turcja okiem nieobiektywnym: Czy przybył już poseł Lechistanu?
Wielka Brytania: English with Ann: MAM NEWSA czyli ile angielskiego jest w polskim
Włochy: Italia... Che meraviglia! - Polacy - włoski punkt widzenia?; Primo Cappuccino - Włoszki, które pokochały Polskę; Studia, parla, ama - Czy wiesz, co mówisz (po włosku)?!