pierwszy raz

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Czy Wy też każdego pierwszego stycznia składacie sobie obietnice? Czy też wciąż zaczynacie wszystko od nowa? Ja... cóż, miło byłoby powiedzieć, że jestem całkowicie od tego grzeszku wolna, ale... zdarza mi się ulec wrażeniu, że tym razem na pewno coś zmienię. A potem zazwyczaj jest jak zwykle ;)

A jednak czy mogę z okazji nowego roku omówić lepsze słowo niż 初 chū​ - początkowo, najpierw. A także - podstawowy i kilka innych znaczeń, które nam wyjdą w praniu.

Kiedy rozbijemy znak na części pierwsze, okaże się, że to ubiór 衤 obok noża 刀. Żeby stworzyć ubranie, trzeba skroić materiał. Tak obrazowo pokazano początek tworzenia czegoś nowego.

• 初步 chū​bù - początkowy, wstępny. Dosłownie: początkowy krok
• 初始 chū​shǐ - punkt startowy
• 初中 chū​zhōng​ - gimnazjum. Dosłownie: początkowa [szkoła] średnia
• 初中生 chū​zhōng​shēng - gimnazjalista
• 初一 chū​yī - pierwszy rok gimnazjum
• 初二 chū​'èr - drugi rok gimnazjum
• 初三 chū​sān - trzeci rok gimnazjum
• 初一 chū​yī - ma poza tym jeszcze jedno inne znaczenie: pierwszy dzień miesiąca księżycowego w tradycyjnym chińskim kalendarzu. Jest to również pierwszy dzień nowego roku solarno-lunarnego.
• 初次 chū​cì - pierwszy raz - np. pierwsze spotkanie, pierwsza próba itd.​
• 初恋 chū​liàn - pierwsza miłość
• 初期 chū​qī - początkowy okres, początkowy etap​
• ​初衷 chū​zhōng - pierwotna intencja
• 初试 chū​shì - egzamin wstępny
• 初创 chū​chuàng​ - startup, coś nowo założonego, w początkowej fazie
• 初赛 chū​sài - eliminacje (przedwstępny etap zawodów)​
• 初稿 chū​gǎo - pierwszy szkic pracy pisemnej​
• 初选 chū​xuǎn​ - prawybory
• 初等 chū​děng - podstawowy, początkowy (np. kurs językowy)​
• 初心 chū​xīn​ - intencje, początkowe aspiracje itd. a w buddyźmie również "umysł początkującego" czyli osoby, która jest otwarta na świat tak jakby po raz pierwszy się z nim zetknęła.
• 初秋 chū​qiū - wczesna jesień​
• 初夏 chū​xià - wczesne lato​
• 初冬 chū​dōng - wczesna zima
• 初年 chū​nián - wczesne lata​
• 初叶 chū​yè - wczesne lata (dziesięciolecia, stulecia itd.). Dosłownie: pierwsze liście.​
• 初夜 chū​yè - wczesny wieczór, ale też noc poślubna (czyli pierwsza [wspólna] noc), a przenośnie - "pierwszy raz". Ech, gdzież te czasy, gdy noc poślubna była pierwszym razem...
• 初更 chū​gēng pierwszy z pięciu nocnych gengów, czyli ten 19.00-21.00​

Oprócz tego "zwykłego" słownictwa mamy też kilka idiomów związanych ze słowem 初. 

• 初出茅庐 chū​chū​máo​lú​ - dosłownie: pierwszy raz wychodzi z szałasu. Czyli: niedoświadczony, nowicjusz, greenhorn.
• 初露锋芒 chū​lù​fēng​máng Miskant chiński po raz pierwszy wystawia czubek. Czyli: talent, który właśnie rozkwitł, pokazać swe możliwości po raz pierwszy.​ Często w formie skróconej: 初露 chū​lù.​ To samo znaczenia ma również idiom 初露头角 chū​lù​tóu​jiǎo - pierwszy raz wystawić rogi a także bardziej bezpośrednie 初露才华 chū​lù​cái​huá czyli po prostu pierwsze oznaki talentu.​
• 初生牛犊不怕虎 chū​shēng​niú​dú​bù​pà​hǔ - nowo urodzone cielę nie boi się tygrysa. czyli: młodość nie zna strachu.​

Z okazji Nowego Roku życzę Wam wielu nowych początków!

A jeśli chcecie poczytać o pierwszych razach w języku japońskim, zapraszam tutaj.