wierzbowy puch 柳絮

Wiecie na pewno, że niektóre rośliny są wiatrosiewne, prawda? Nie miałabym nic przeciwko nim, gdyby ich nasionka nie próbowały uporczywie unosić się w powietrzu przy pomocy aparatów lotnych - na przykład puchu. Który nawet zwykłych ludzi przyprawia o ból głowy, wpadając do oczu, nosa i ust, osiadając na ubraniach i wpadając przez okno, by upiększyć dom. A ja w dodatku jestem uczuleniowcem. I właśnie teraz, kiedy Wy przygotowujecie palmy z pięknymi baziami, my w Kunmingu jesteśmy o krok dalej - bazie już przeszły z ładnej, miękkiej formy w obrzydliwy puch, roślinną wersję karalucha, który się wszędzie wciśnie.

柳絮 liǔ​xù, bo taka jest nazwa białego paskudztwa, często jest teraz na językach spacerowiczów, dosłownie i w przenośni. Zazwyczaj najpierw dosłownie, to znaczy wpada do ust, a potem, gdy się go już wypluje, to słychać żarliwe !@#$%, puch! O przekleństwach już kiedyś pisałam, więc dam spokój, a dziś będzie o tym właśnie irytującym puchu. I o baziach, ale to na koniec.

Pierwszy znak to nazwa gatunku drzewa, na którym rosną bazie, w tym wypadku wierzba 柳 liǔ, ale oczywiście może się też pojawić z innymi drzewami, np. topolowy puch to będzie 杨絮 yáng​xù itd. Na prawdziwą watę - czyli puch bawełniany - mówi się po prostu 白絮 báixù - biały puch, przy czym trzeba pamiętać, że często nazwy tej używa się po prostu względem wszystkiego, co podobnie wygląda.

Skupmy się na znaku:

Jeśli go rozłożymy na części pierwsze, wyjdzie nam [coś] jak 如 jedwab 糸. Jego podstawowe znaczenie to podściółka, obicie, wypełniacz, podszycie; surowa bawełna lub surowy jedwab (które służą np. do watowania kurtki czy kołdry), a także... gadatliwość. Czyli mówienie długie jak jedwab, trajkotanie, paplanie ;)

Mamy trochę słówek z tym znakiem w roli głównej:

• 花絮 huā​xù - strzępki informacji; ciekawe dodatkowe informacje, rzucające inne światło na daną kwestię​, za kulisami, zza kulis
• 幕後花絮 [幕后花絮] mù​hòu​huā​xù - ploteczki z kuluarów​, dosł. dodatkowe informacje zza sceny, zakulisowe newsy
• 絮語 [絮语] xù​yǔ - mleć ozorem, wciąż gadać (dosł. mówienie jak jedwab)​
• 棉絮 mián​xù - bawełniane wypchanie, watolina (dosł. bawełniane kłaczki)​. Również w wersji z czeskim błędem: 絮棉 xù​mián​
• 絮絮 xù​xu - niekończące się ploty (dwa razy kłaki w powietrzu)​
• 絮絮叨叨 xù​xu​dāo​dāo - gaduła, gadatliwy, gadać bez puenty, dla samego gadania​. Również w wersji pojedynczej: 絮叨 xù​dao​, dosł. jak jedwab gadatliwy
• 絮說 [絮说] xù​shuō - ​trajkotać bez końca (dosł. mówić kłaki)
• 絮狀物 [絮状物] xù​zhuàng​wù - kłaczki zawiesiny (dosł. rzeczy o kształcie kłaczków)​. Również w wersji: 絮片 xù​piàn​
• 敗絮 [败絮] bài​xù - zniszczony, nędzny, zaniedbany, w ruinie (dosł. kłaki chylące się ku upadkowi). To sformułowanie sobie zapamiętajcie, bo nam się jeszcze za chwilę przyda.
• 吐絮 tǔ​xù - torebka nasienna bawełny pęka i ukazuje białe wnętrze (dosł. pluć puchem)​
• 麻絮 má​xù - wypełnienie, podszycie z konopi​
• 絮煩 [絮烦] xù​fán - nudna paplanina (dosł. puch męczący)​
• 絮聒 xù​guō - głośna paplanina​ (dosł. puchowy gwar, wrzawa)
• 絮球 xù​qiú - piłeczka z puchu - np. taka, jak u dmuchawców.​
• 絮嘴 xù​zuǐ - trajkotać bez końca (dosł. puchowe usta)​

Mamy też dwa przysłowia:

• 金玉其外，敗[败]絮其中 jīn​yù​qí​wài​, bài​xù​qí​zhōng, co przetłumaczyłabym swobodnie jako: z wierzchu pozłota, w środku góra błota. Dosł. na zewnątrz złoto i nefryt, w środku ruina​. Przysłowie to jest znane w drugiej wersji, ze zmienionym jednym zaledwie znakiem: 金玉其表，敗[败]絮其中 jīn​yù​qí​biǎo​, bài​xù​qí​zhōng​. zewnętrze 外 zostało tu zmienione na wierzch, wygląd 表.

Jest jeszcze drugie przysłowie:

• 蘭因絮果 [兰因絮果] lán​yīn​xù​guǒ​ - dobrze się zaczęło, lecz skończyło rozstaniem (stosowane głównie odnośnie relacji małżeńskich) - dosł. orchideowa przyczyna, puchowy skutek.

Wróćmy do baź. Bazie - czyli pewien typ kwiatostanu, nazywa się 柔荑花序 róu​tí​huā​xù, czyli, w wolnym tłumaczeniu, miękkotrawy kwiatostan. Zwróćcie uwagę na kwiatostan (pogrubiony): wymawia się go tak samo jak nasze zakulisowe wiadomości (u góry, też pogrubione), a w dodatku pierwszy znak, czyli kwiat, jest ten sam! Dlatego dziewięciu na dziesięciu Chińczyków z najwyższą przyjemnością nasze bazie myli i nazywa je zakulisowo 花絮 zamiast kwiatostanowo 花序...