mięsny księżyc 肉月

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Pamiętajcie, to tylko kontynentalni Chińczycy tak sobie zepsuli uprościli znaki, że cząstka księżyca 月 jest identyczna z cząstką mięsa 月. W tradycyjnym zapisie one się różnią, co łatwo zaobserwować na poniższych przykładach:

cząstka mięsna

cząstka księżycowa

Dzięki temu łatwiej pojąć, co robi księżyc na przykład w żołądku 胃. Nic nie robi - bo to nie księżyc, a mięso, tylko w obecnej czcionce wygląda jak księżyc. Jest to o tyle głupie, że nawet w obecnej czcionce pozostawiono kilka znaków, które nadal są mięsem, np. 脧 - znaczy, mają dwie nierówne kropy, a nie dwie kreski, jak w księżycu. Nie można było wszystkich tak zostawić? Ech...
Znaków z księżycem jest stosunkowo niewiele, przy czym nawet w tej grupie można znaleźć znaki warte dyskusji, czy aby nie powinny się znaleźć w znakach z mięsem:

• 月 yuè - księżyc
• 有 yǒu - mieć​ - jedna z etymologii mówi jednak, że znak pochodzi od kawałka mięsa złapanego ręką.
• 望 wàng - pełnia księżyca/mieć nadzieję/spoglądać w dal​
• 朢 [望] wàng​ - 15 dzień miesiąca księżycowego (czyli pełnia - stąd pełnia o jeden znak wyżej)
• 朋 péng - przyjaciel​ [tu podobno nie było początkowo ani mięsa, ani księżyca, a dwa sznury muszelek (środek płatniczy)]
• 朦 méng - niewyraźny, niejasny/oszukiwać - no pewnie, że niejasny, skoro oświetlony tylko księżycem, przysłonionym 蒙 na przykład chmurami.​
• 朏 fěi - półksiężyc. Ale tak naprawdę dotyczyć to powinno tylko półksiężyca w pierwszej kwadrze, wtedy, kiedy coraz bardziej wychodzi 出...
• 服 fú - ubrania/być posłusznym/zostać przekonanym przez kogoś/przekonywać/aklimatyzować się/przyjmować lekarstwo​ - tu też początkowo nie było księżyca, tylko... łódka.
• 服 fù - klasyfikator dla lekarstw - dawka​
• 朓 tiào​ - księżyc w ostatniej kwadrze, a także nazwa dla księżyca, który tuż przed świtem widnieje na Zachodzie.
• 朣 tóng - światło wschodzącego księżyca​
• 朒 nǜ - księżyc w pierwszej kwadrze, pojawiający się na Wschodzie
• 朗 lǎng - jasny​
• 朧 [胧] lóng - wschodzący księżyc​
• 朞 [期] qī - okres, wycinek czasu​, faza, semestr
• 朝 Cháo/cháo​ - Korea/dwór cesarski lub królewski, dynastia; być zwróconym (w jakimś kierunku)​
• 朝 zhāo - poranek​
• 朕 zhèn - królewskie "ja"​ - początkowo nie był to księżyc, a łódka.
• 朔 shuò - początek, pierwszy dzień księżycowego miesiąca​

Niedużo tego, prawda? Za to znaków z mięsem jest koszmarnie dużo - około dwustu. Większość to części ciała oraz to, co się z ciałem dzieje plus skojarzenie cielesności z brudem (jak widać, całkiem niezależne od chrześcijaństwa) oraz nazwy kulinarne i religijne (nie zapominajmy, że dawniej w Chinach składano ofiary z mięsa), ale jest też kilka z bardziej zawiłą etymologią.

Ciało:

• 肬 yóu - wariant 疣 - guzek, brodawka ​
• 腋 yè - pacha
• 腰 yāo - pas, talia
• 臃腫 [臃肿] yōng​zhǒng - otyły, opasły, spuchnięty (również przenośnie)​
• 育 yù - mieć dzieci, edukować, wychowywać
• 腴 yú - tłuszcz na brzuchu/płodny/bogaty
• 腧 shù - punkt na ciele do wbijania akupunkturowych igieł
• 脗 wěn - wariant 吻 wěn pocałunku
• 脘 wǎn - przestrzeń w żołądku
• 腕 wàn - nadgarstek, a także ramiona kalmarów czy innych rozgwiazd
• 胃 wèi - żołądek
• 膺 yīng - pierś
• 胤 yìn - dziedzic, potomek
• 膊 bó - bark
• 脖 bó - szyja
• 臂 bì - ramię
• 揹 [背] bēi - nieść coś na plecach albo na ramieniu
• 背 bèi - plecy
• 膀 bǎng - skrzydło, ramię. Dawniej: 髈.
• 膀 bàng - flirtować (w wyrażeniu 吊膀子 diào​bàng​zi - dosł. "wieszać ramię"). Obraźliwe.
• 膀 pāng - spuchnięty
• 膀 páng - pęcherz moczowy, najczęściej w połączeniu z 胱 guāng, które osobno też oznacza pęcherz: 膀胱 pángguāng
• 胞 bāo - łożysko, łono, rodzeństwo
• 膘 biāo - tłuszcz zwierzęcy. Dawniej również: 臕
• 臏 [膑] bìn - rzepka (ta w kolanie) --> 髌骨. Również nazwa kary cielesnej, polegającej na zmiażdżeniu rzepki. Występuje również w formie 髕 [髌] bìn
• 肺 fèi - płuca. Stary wariant: 胇 fèi
• 脬 pāo - pęcherz [尿脬 suī​pāo], moszna [𡳞脬 lìn​pāo, dosł. pęcherz penisowy]
• 胚 pēi - embrion
• 膨 péng - spuchnięty
• 胖 pán - odprężony, spokojny
• 胖 pàng - gruby
• 脾 pí - śledziona
• 胼 pián - zrogowaciała skóra na stopach lub dłoniach
• 脈 [脉] mài - żyły i tętnice
• 脈脈 [脉脉] mò​mò - kochający, tkliwy, serdeczny​
• 膜 mó - membrana, błona
• 脯 pú - pierś
• 腜 méi - ruchy płodu
• 腓 féi - łydka
• 肥 féi - gruby, żyzny, obornik
• 肪 fáng - tłuszcz zwierzęcy, w tym ludzki
• 膚 [肤] fū - skóra
• 腹 fù - jama brzuszna, brzuch
• 腑 fǔ - organy wewnętrzne
• 脰 dòu - szyja, gardło
• 膽 [胆] dǎn - woreczek żółciowy, odwaga
• 肚 dǔ - flaki
• 肚 dù - brzuch
• 胎 tāi - płód, opona
• 胴 dòng - w zależności od kontekstu jelito grube albo tułów
• 膛 táng - jama klatki piersiowej
• 腆 tiǎn - wystający (np. brzuch lub pierś); obfity
• 腿 tuǐ - noga
• 骽 [腿] tuǐ - kość biodrowa​
• 腯 tú - świńskie sadło
• 腦 [脑] nǎo - mózg​
• 臀 tún - pośladki. Stara wersja:​ 臋
• 膃 [腽] wà - sadło
• 膋 liáo - tłuszcz na jelitach
• 臁 lián - goleń
• 臉 [脸] liǎn - twarz
• 臝 [裸] luǒ - nagi. Inne wersje znaku: 躶, 倮
• 腡 [脶] luó - odcisk palca
• 肐 [胳] gē - pacha
• 膂 lǚ - kręgosłup, siła
• 膈 gé - przepona
• 疘 [肛] gāng - wypadanie odbytnicy.
• 肛 gāng - odbyt
• 肝 gān - wątroba
• 股 gǔ - udo, ale też część, porcja, udział i wiele innych znaczeń
• 臌 gǔ - puchlina, opuchlizna
• 肱 gōng - ramię
• 胯 kuà - krocze
• 鬍 [胡] hú - zarost, zwierzęce wąsy​
• 骯 [肮] āng - brudny​
• 脝 hēng - tłusty, opasły
• 肓 huāng - przestrzeń między sercem a przeponą
• 肌 jī - mięśnie
• 脊 jǐ - kręgosłup
• 胛 jiǎ - łopatka
• 腳 [脚] jiǎo - stopa ludzka, noga zwierzęcia lub obiektu (np. noga od stołu czy fortepianowa)
• 肩 jiān - ramię, nieść coś na ramionach
• 腱 jiàn - ścięgno
• 脛 [胫] jìng - łydka
• 臍 [脐] qí - pępek
• 臄 jué - podniebienie
• 腔 qiāng - jama ciała, ale też akcent, beczka, nuta (np. góralska nuta)
• 臞 qú - wariant 癯 qú - chudy, zmęczony
• 胠 qū - bok zwierzęcia
• 膝 xī - kolano
• 脇 [胁] xié - bok (boczna część tułowia) a także wymuszać, zastraszać. Pisane również ​脅
• 肖 xiào - podobny, podobieństwo, być podobnym
• 臑 nào - biceps
• 膿 [脓] nóng - ropa (w trakcie zakażenia itd.)
• 腩 nǎn - bruścik (mostek, najczęściej cielęcy lub wołowy)
• 肋 lèi - żebro
• 腺 xiàn - gruczoł
• 胸 xiōng - pierś. Również w wersji 胷
• 胑 zhī - zwierzęce kończyny - zwierzęce nogi i ptasie skrzydła
• 肢 zhī - kończyna ludzka
• 胝 zhī - zrogowacenie, modzel
• 脂 zhī - tłuszcz, żywica (tłuszcz drzewa ;))
• 膣 zhì - wagina
• 胗 zhēn, 肫 zhūn - mielec
• 肘 zhǒu - łokieć
• 臟 [脏] zàng - organy wewnętrzne
• 脧 zuī - męskie genitalia
• 胄 zhòu - potomkowie (synowie, wnuki), a także rodzaj hełmu
• 脹 [胀] zhàng - spuchnięty
• 膇 zhuì - puchnięcie nóg
• 腫 [肿] zhǒng - puchnięcie, spuchnięty
• 腸 [肠] cháng - jelita
• 脣 [唇] chún - usta, wargi
• 膗 chuái - gruby i brzydki, zbyt gruby, żeby móc się poruszać
• 膪 chuài - tylko w 囊膪 nāng​chuài - miękki tłuszcz na świńskim brzuchu, zwisające świńskie "wymiona"
• 腎 [肾] shèn - nerki
• 腌臢 [腌臜] ā​zā - brudny, obrzydliwy, budzący mdłości (na Tajwanie wymawiane āngzāng) ​
• 腠 còu - tkanka między skórą a mięsem
• 膵 cuì - trzustka
• 臊 sāo - smród moczu. Pierwotnie - smród mięsa 肉 niosący się tak daleko, jak daleko słychać śpiew ptaków 喿.
• 腮 sāi​ - policzek. Również w wersji 顋
• 膆 sù - wole; tłuszcz
• 齶 [腭] è - podniebienie​
• 胰 yí - trzustka

Kulinaria:

• 醃 [腌] yān - marynować (np. mięso), kisić
• 肴 yáo - potawy mięsne. Również w formach 餚 i 殽
• 脯 fǔ - suszone mięso/kandyzowane owoce
• 脢 méi - mięso ze zwierzęcego grzbietu
• 腶 duàn - suszone mięso
• 脡 tǐng - suszone mięso w długich paskach
• 膩 [腻] nì - tłuste (potrawy)​
• 腊 xī - suszone mięso
• 臘 [腊] là​ - dwunasty miesiąc księżycowy; zakonserwowane mięso (np. wędzone). Stary wariant: 臈
• 膾 [脍] kuài - posiekane mięso​
• 臛 huò - bulion mięsny
• 胊 qú - poskręcane suszone mięso
• 脩 [修] xiū - suszone mięso/wynagrodzenie dla korepetytora :D​
• 腥 xīng - mięsny/rybi zapach
• 膷 xiāng - duszona siekana wołowina - potrawka/zupa wołowa (właśnie się dowiedziałam o istnieniu takiej pyszności!)
• 臐 xūn - jagnięca zupa
• 膳 shàn - posiłki. Również w wersji 饍​
• 腍 rěn - syty, najedzony, być najedzonym/ugotowany/smaczny
• 胏 zǐ - suszone mięso z kością
• 胹 ér - rozgotowany, miękki

Religia:

• 膴 hū - duży kawałek mięsa, w szczególności taki przeznaczony na ofiarę dla bogów/suszone mięso bez kości
• 膰 fán - ugotowane mięso składane w ofierze
• 肵 jìn - stół. W zbitce 肵俎 qízǔ - naczynie ofiarne na serce i język ofiarowanego zwierzęcia
• 脤 shèn - ofiarne mięso (surowe)
• 肜 róng - drugi dzień ceremonii ofiarnych
• 胙 zuò - nadać coś komuś, obdarzać; mięso ofiarne dla bogów; błogosławieństwo

A oprócz tego:

• 臙 [胭] yān - róż (taki do różowania policzków)
• 靦 [腼] miǎn - wstydliwy, nieśmiały, płochliwy​ - bo nieśmiałość objawia się [rumieńcem] na twarzy
• 膻 shān - stado kóz lub owiec a także odór, który te urocze zwierzęta wydzielają. Inne wersje znaku to 羶 dla odoru i 羴 dla stada.
• 肽 tài - peptydy
• 脫 tuō - uciekać, linieć, zdejmować [pierwotie: obierać mięso ze skóry i kości]
• 能 néng - móc. Początkowo to nie był wcale księżyc, a rysunek niedźwiedzia, który zresztą obecnie wygląda tak: 熊. A niedźwiedź jesc mocarny i robi sobie, co chce.
• 膦 lìn - fosforowodór
• 臚 [胪] lú - przedstawiać, pokazywać, deklarować. Dawniej: skóra. Pewnie na skórze wszystko widać.
• 膏 gāo - maść, krem, pasta - początkowo chodziło o maści na bazie tłuszczu.
• 膏 gào - natłuścić, nawilżyć, nakremować, a także zanurzyć pędzel w tuszu. Pierwotnie: natłuszczać
• 膈 gè​ w złożeniu 膈應 [膈应] gè​ying - czuć obrzydzenie, obrzydzić coś komuś​. Dosłownie: reakcja przepony
• 肯 kěn - zgadzać się na coś. Początkowo oznaczał mięso przyczepione do kości.
• 胡 hú - barbarzyńcy (nie-Hanowie), a także wygrywająca ręka w madżongu i kilka innych znaczeń
• 衚衕 [胡同] hú​tòng - hutong​
• 膠 [胶] jiāo​ - klej, guma - bo najpierw znano kleje pochodzenia zwierzęcego - ze skóry i/lub kości
• 肖 xiào - podobny, podobieństwo, być podobnym. Bardzo mała 小 różnica między jednym ciałem 肉 a drugim ;)
• 勝 [胜] shèng - zwycięstwo, sukces. Ja bym wetknęła w księżyc, bo znak pochodzi od 朕. Pojęcia nie mam, jak go połączyć z mięsem.
• 胂 shèn - arsyna
• 脧 juān - eksploatować; redukować, obniżać, obcinać
• 脆 cuì - delikatny, kruchy, chrupiący. Stary wariant: 脃. Bo mięso daje się łatwo posiekać.
• 脞 cuǒ - drobiazgi; drobno pokrojone mięso
• 臊 sào - wstyd, upokorzenie [ten sam znak, co przy smrodzie uryny, tylko ze zmienionym tonem. Może ktoś się posikał i mu wstyd? A może jak w Shogunie - ktoś się na kogoś wysikał, żeby go upokorzyć?]
• 胺 àn - aminy
• 肊 lub 臆 yì - uczucia, opinie, myśli - to pierwsze niezrozumiałe. To drugie oczywiste, bo 意 to właśnie to, co się myśli. Tylko po co do tego mięso? Żeby unaocznić, że myśli są nierozerwalnie związane z ciałem?
• 胥 xū - wszystko (jak współczesne 全, 都). Podstawowe znaczenie: pasta krabowa (蟹酱=蟹胥)

Mam niejasne wrażenie, że to nie są wszystkie znaki, ale myślę, że te najważniejsze tu zmieściłam.

Jeśli chcecie poczytać o tym, jakie są koleje losu znaku mięsa w Japonii, zerknijcie tutaj.