odszczepieńcy

Poprzednim razem obśmiałam zdrowo "Zamorskiego diabła" Sieroszewskiego. Dziś te fragmenty, które kłują mi serce, gdy staram się zasnąć.

Gdy zaczniesz inaczej pisać swe rodzinne nazwisko, umrze w tobie cząstka czegoś wielkiego [...]. Myśl twoja, okuta obcymi dźwiękami, utraci skrzydła. Umrą uczucia oniemiałe, gdyż żyją one jedynie w wyrazach słyszanych w kolebce. Będziesz miał chwile strasznej tęsknoty albo gorzej jeszcze: staniesz się chodzącym grobem człowieka.
*
Dziecię moje, jakże strasznej nabawiasz mnie trwogi! Trzymaj się z dala od tych cudzoziemek. Nie ma cięższych łańcuchów nad takie związki. Kopią przepaście pomiędzy najbliższymi sobie osobami. Szerzą wokoło cierpienia i lekkomyślność rodziców opłacają nieszczęściem dzieci.

/Zamorski diabeł, Wacław Sieroszewski/

Jestem Białym Małym Tajfunem. Mój mąż ma mnie w telefonie jako "Małą Białą". Nie zmieniłam nazwiska po ślubie, ale reaguję i na polskie imię, i na chińskie, i jeszcze na "panią Belka" - 梁太太. Najczęściej zaś reaguję na "kochanie", "skarbie" i inne takie. Podpisuję się krzaczkami na pocztówkach i listach. Czy jestem mniej Natalią dlatego, że również Tajfunem? Nie, nie umarła we mnie żadna cząstka. Może nawet wręcz przeciwnie: narodziła się we mnie całkiem nowa cząstka - ta żartująca chińskimi homofonami, śpiewająca chiński pop zamiast barokowych pieśni chóralnych, jedząca kurze łapki i wątrobę wieprzową... Jestem sobą. Bardziej i pełniej niż kiedykolwiek, śmiem powiedzieć. Bo kiedyś, kiedy byłam tylko polska, nie rozumiałam "jak można" i uważałam, że "przecież każdy kulturalny człowiek"... Jeśli granicą poznania jest znajomość języka i sposobu myślenia w danym języku, to we mnie nic nie umarło. Kolejne odsłony mnie rozmnażają się przez pączkowanie, kiedy tę samą wiadomość czytam w prasie polskiej, angielskiej i chińskiej. Myśl moja w obce dźwięki okuta nie tylko nie straciła skrzydeł, ale i stała się pełniejszą. Znacie tę tezę, że jeśli ktoś czegoś nie potrafi wytłumaczyć w prostych słowach, to znaczy, że sam tego nie rozumie? Posługiwanie się na co dzień językiem innym niż ojczysty zmusiło mnie do jasnego formułowania własnego zdania. Na początku z konieczności, bo inaczej po prostu nie potrafiłam, teraz - z wygody. Świat stał się dla mnie znacznie przyjemniejszym miejscem, gdy nauczyłam się go postrzegać z paru różnych perspektyw. Zawsze przecież mogę wybrać perspektywę, która mi bardziej odpowiada. Była kiedyś książeczka dla dzieci o dziewczynce, która, jeśli przestawał jej się podobać świat, zdejmowała okulary. Wszystko stawało się zamglone jak w marzeniu*. Ja mam kilka par okularów, związanych z różnymi językami; zakładam je i zdejmuję po uważaniu. Myśli moje błądzą, czasem po bezdrożach niewartych straty czasu "wykształconego człowieka", ale na pewno nie mogę stwierdzić, że straciły skrzydła dlatego, że ubieram je w obce słowa.
Ha, obce słowa! Już nie obce. Mówię nimi o bólu głowy, o miłości, o dobru. Skoro mogę nimi walczyć o piękno, dobro i miłość, to znaczy, że we mnie wrosły i "zmojały". Tak, żałuję, że ZB nie zrozumie nigdy piosenek z Kabaretu Starszych Panów. Żałuję, że nie dzieli ze mną wspomnień najwspanialszych książek czy filmów z dzieciństwa. Ale wiecie co? Przez ponad dekadę szukałam we własnym kręgu kulturowym faceta, który by ze mną dzielił te uczucia, te wyrazy słyszane w kolebce. Nie znalazłam. Mogę się zgodzić na to, żeby obcokrajowiec nie znał Hemara czy Gałczyńskiego, tak jak oni wybaczają mi fakt, że nie chwytam w lot aluzji do Podróży na Zachód czy tangowskiej poezji. Polakom tego darować nie mogłam. Szukałam więc bezskutecznie, aż poznałam kogoś, kto innymi walorami przyćmił te wątpliwe braki. Znalazłam kogoś, kto podobnymi słowy - bez względu na użyty język - mówi o dobru, miłości i szczęściu. ZB nie wykopał przepaści między mną a... rodziną? przyjaciółmi? Jeśli się zmieniam - nie on to sprawił. Zmieniam się, jeśli sądzę, że znalazłam drogę jeszcze właściwszą niż dotąd. Mam nadzieję z każdym krokiem stąpać we właściwszym kierunku. Cieszę się, że jest komu kroczyć obok mnie i że kierunek ogólny nam się zgadza. Mam nadzieję, że nasze przyszłe dziecię nie będzie cierpieć z powodu naszych pięknych różnic, a zamiast tego skorzysta z wciąż wypracowywanych wspólnych wytycznych.

*ta książka to oczywiście Katarzynka noblisty Patricka Modiano z ilustracjami Sempégo - tego od Mikołajków.