choróbska 疒

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl czyli pod egidą Unii Azjatyckiej. 

Dziś będzie o najbardziej chorobliwym chińskim znaku. 疒 nè/chuáng oznacza chorobę. Jako klucz pojawia się w bardzo wielu chorobliwych znakach, a także w kilku dość niespodziewanych. Dlaczego akurat w znakach choroby? Otóż początkowo znak ten wyglądał jak człowiek powalony na łóżko chorobą:

Pierwiastek ten/klucz występuje w następujących znakach: 

• 疣 yóu - guzek, brodawka, kurzajka 
• 瘂 [痖] yǎ - niemy, niemowa. W drugiej wersji: 啞 [哑] 
• 癰 [痈] yōng - czyrak, karbunkuł 
• 瘉 yù - zdrowieć 
• 瘐 yǔ - znęcać się, np. nad więźniami 
• 瘀 yū - krwiak, wybroczyna 
• 瘟 wēn - epidemia, plaga, zaraza, pomór 
• 痿 wěi - atrofia 
• 痏 wěi - kontuzja, stłuczenie, siniak 
• 痦 wù - pieprzyk, znamię 
• 癭 [瘿] yǐng - galas 
• 癢 [痒] yǎng - swędzenie, łaskotanie 
• 瘍 [疡] yáng - wrzody, afty 
• 瘾 yǐn - uzależnienie, łaknienie 
• 瘖 yīn - niemy 
• 癌 ái - nowotwór 
• 疤 bā - blizna, strup 
• 瘢 bān - znamię 
• 痺 [痹] bì - paraliż, bezwładność 
• 癟 [瘪] biě - sflaczały, wyschnięty, zapadnięty 
• 瘭 biāo - zastrzał 
• 病 bìng - choroba, zachorować, defekt 
• 皰 [疱] pào - krosta, pryszcz, trądzik, bąbel, pęcherz 
• 疲 pí - zmęczony, znużony 
• 痞 pǐ - zatwardzenie 
• 痡 pū - chory, niepełnosprawny 
• 痲 má - trąd; zdrętwieć 
• 痗 mèi - choroba spowodowana niepokojem. [może panika?]
• 瘼 mò - choroba, udręka 
• 痻 mín - być chorym 
• 痱/疿 fèi - potówka (najczęściej w sformułowaniu 热痱子) 
• 癈 [废] fèi - niepełnosprawny 
• 瘋 [疯] fēng - szalony, oszaleć 
• 瘩 dá - afta, czyrak, wrzód, strup 
• 痘 dòu - krosta 
• 癉 [瘅] dān - choroba pojawiająca się na skutek nadwyrężenia, przepracowania 
• 疙疸/疙瘩 gēda - opuchlizna, bąbel 
• 疸 dǎn - w zbitce 黃疸 [黄疸] huángdǎn - żółtaczka 
• 疔 dīng - karbunkuł, czyrak 
• 癜 diàn - rumień. Ale już np. 紫癜 "fioletowy rumień" to skaza krwotoczna 
• 癲 [癫] diān - obłąkany, niepoczytalny 
• 痁 diàn - malaryczna gorączka 
• 瘨 diān - konwulsje. 
• 癱 [瘫] tān - sparaliżowany 
• 痰 tán - flegma, plwocina 
• 疼 téng - boli, obolały; kochać serdecznie 
• 瘏 tú - być zranionym; chore (o zwierzętach) 
• 痛 tòng - ból, smutek, do żywego, na amen 
• 痌 tōng - jęczeć z bólu 
• 瘌 là - świerzb, grzybice skóry głowy 
• 癩 [癞] lài - świerzb, choroby skórne 
• 瘺 [瘘]/ 瘻 [瘘] lòu - przetoka, owrzodzenie 
• 瘧 [疟] nüè - malaria. Ale w połączeniu z sufiksem czyta się inaczej: 瘧子 [疟子] yàozi choć to samo znaczy
  
• 癆 [痨] láo - gruźlica 
• 療 [疗] liáo - leczyć, terapia 
• 癘 [疠] lì - wrzód, pomór 
• 痢 lì - czerwonka 
• 痳 lín - przepuklina; zatrzymanie moczu 
• 瘤 liú - guz, nowotwór 
• 瘰 luǒ - skrofuloza 
• 疙 gē - krosta, brodawka 
• 癃 lóng - słabość, niemoc, ułomność 
• 疳 gān - krzywica 
• 痼 gù - uporczywa choroba; długoterminowa (np. pasja, hobby) 
• 痯 guǎn - chorobliwie wyglądać 
• 瘝 guān - niesprawny, niewydolny 
• 痾 [疴] kē - choroba 
• 瘊 hóu - brodawka, kurzajka 
• 痕 hén - blizna, ślady 
• 瘓 [痪] huàn - choroba; zdrętwienie kończyn 
• 瘠 jí - jałowość, bezpłodność 
• 疾 jí - choroba; zazdrość; nienawiść; chyży 
• 痂 jiā - strup 
• 瘈 jì - wściekły; szaleństwo; wodowstręt 
• 癠 jì - chory 
• 疥 jiè - świerzb 
• 癤 [疖] jiē - pryszcz, krosta, afta, czyrak 
• 瘕 jiǎ - niedrożność jelit 
• 疚 jiù - przewlekła choroba; poczucie winy, wyrzuty sumienia 
• 疽 jū - gangrena 
• 痙 [痉] jìng - spazm 
• 瘛瘲 [瘛疭] chìzòng - kloniczne konwulsje 
• 瘸 qué - kulawy, kuleć 
• 癯 qú - chudy; wychudzony, wycieńczony, zmęczony 
• 痊 quán - wyzdrowieć, dojść do siebie 
• 癬 [癣] xuǎn - grzybica skóry 
• 癇 [痫] xián - epilepsja. Często w zbitce 癲癇 [癫痫] diānxián 
• 疧 qí - choroba (język literacki) 
• 痔 zhì - hemoroidy - zazwyczaj w zbitce 
• 痔瘡 [痔疮] zhìchuāng 
• 痣 zhì - znak szczególny, znamię, pieprzyk 
• 瘵 zhài - ognisko gruźlicze w płucach 
• 痄 zhà - świnka 
• 癥 [症] zhēng - guz brzucha (desmoidalny?). 
• 症 zhèng - choroba. Zazwyczaj spotykane w zbitce 症狀 [症状] zhèngzhuàng - symptom 
• 瘴 zhàng - malaria; wyziewy, miazmaty 
• 疹 zhěn - odra. Zazwyczaj w zbitce 麻疹 mázhěn 
• 瘃 zhú - odmrożenie 
• 痴 chī - imbecyl, idiota 
• 瘥 chài - dojść do siebie, wyzdrowieć 
• 瘥 cuó - choroba 
• 瘳 chōu - wracać do zdrowia, leczyć się 
• 瘡 [疮] chuāng - afta, wrzód na skórze 
• 痧 shā - cholera. Częściej się jednak używa nazwy 霍亂 [霍乱] huòluàn 
• 疝 shàn - przepuklina 
• 癙 shǔ - choroba spowodowana zmartwieniem 
• 痤 cuó - trądzik 
• 瘯 cù - choroba skóry 
• 瘙 sào - swędzieć 
• 痠 suān - boleć, bolesność, obolały 
• 痍 yí - siniak 
• 癔病 yìbìng - histeria 
• 疫 yì - epidemia, zaraza 
• 疫苗 yìmiáo - szczepionka. Dosł. "kiełki zarazy". 

Poniżej wyszczególniłam wyrazy, które w języku polskim niekoniecznie zostały pokojarzone z chorobą, choć przy odrobinie wyobraźni można próbować znaleźć powiązanie. 

1. 瘞 [瘗] yì - pochować; poświęcić 
2. 癖 pǐ - hobby, zwyczaj 
3. 癉 [瘅] dàn - nienawidzić 
4. 疼 téng - boli, obolały; kochać serdecznie 
5. 痛快 tòngkuài - rozradowany z całej duszy 
6. 痼 gù - przewlekła choroba; długoterminowa (np. pasja, hobby) 
7. 疾 jí - choroba; zazdrość; nienawiść; chyży 
8. 瘈 jì - wściekły; szaleństwo; wodowstręt 
9. 疚 jiù - przewlekła choroba; poczucie winy, wyrzuty sumienia 
10. 瘦 shòu - chudy, chudnąć 
11. 疵 cī - skaza, defekt 
12. 瘁 cuì - zatroskany, zaniepokojony, zmęczony, przepracowany 

Mnie zachwycają trzy wyrazy z tej listy. Po pierwsze: jak ktoś jest chudy, to jest chory. Po drugie: można być tak uradowanym, że aż boli. Po trzecie: jeśli się kogoś naprawdę kocha, musi boleć.

Tutaj poczytacie o tym znaku w Japonii.