葉 nie tylko liść

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl czyli pod egidą Unii Azjatyckiej. 

Dziś mam dla Was przykład jednego z najbardziej idiotycznych uproszczeń znaków, jaki sobie można w ogóle wyobrazić. Był sobie otóż znak 葉, po którym świetnie widać, że jest liściem: pokazuje nam to zarówno klucz trawy 艹, jak i cząstka fonetyczna 枼 yè, która w istocie jest hieroglifem: liście to rozmaitości rosnące w koronie drzew 木. A potem przyszli komuniści i z tego pięknego, zrozumiałego i w sumie łatwego znaku zrobili...叶. Które nie dość, że straciło roślinny klucz znaczeniowy, to jeszcze zostało mu odebrane drzewo. Najgorsze jednak, że ten znak istniał już wcześniej, miał swoje znaczenie i kompletnie inną wymowę. 叶 xié oznacza bycie w harmonii. I jest logiczne i zrozumiałe, bo to dziesięć 十 śpiewających razem ust 口. No a teraz znak ten ma dwa znaczenia i jednym z nich jest przyplątany ni z gruchy ni z pietruchy liść. Ech. 

Wróćmy do liścia. Znak 葉 [叶] ma kilka znaczeń. Po pierwsze jest nazwiskiem Yè/Ye/Yeh. Po drugie może być kilkoma różnymi rzeczownikami: liściem, płatkiem (np. ucha), płatem (np. czołowym), stroną, a także okresem historycznym. Oprócz tego jest również klasyfikatorem dla małych łodzi i... wątroby (一叶肝). 

Zgromadziam dla Was kilka nielistnych użyć liścia. Niektóre są dość zaskakujące. Enjoy!

• 綠葉 [绿叶] lǜyè - to dosłownie zielone liście, a przenośnie - aktor drugoplanowy.
• 葉片 [叶片] yè​piàn​ - łopaty śmigła, turbiny itd.
• 葉輪 [叶轮] yè​lún - wirnik. Dosł. liściaste koło 
• 百葉 [百叶] bǎi​yè​  - trzeci przedżołądek przeżuwaczy, czyli tzw. księgi. Dosł. sto liści. 
• 牛百葉 [牛百叶] niú​bǎi​yè - wołowe księgi
  
• 初葉 [初叶] chū​yè - początkowy okres np. dekady czy stulecia
• 上半葉  [上半叶] shàng​bàn​yè - pierwsza połowa jakiegoś okresu
  
• 中葉 [中叶] zhōng​yè - środkowy okres np. stulecia 
• 後半葉 [后半叶] hòu​bàn​yè - druga połowa np. dekady czy stulecia
  
• 末葉 [末叶] mò​yè​  - końcowe lata np. ery
  
• 百葉窗 [百叶窗] bǎi​yè​chuāng - żaluzje. Dosł. okno stu liści 
• 柳葉刀 [柳叶刀] liǔ​yè​dāo - ​ lancet. Dosł. nóż jak wierzbowy liść 
• 頂葉  [顶叶] dǐng​yè​ - płat ciemieniowy. Dosł. szczytowy liść
• 顳葉 [颞叶] niè​yè - płat skroniowy
• 腦葉 [脑叶] nǎo​yè​ - płat mózgu 
• 枕葉 [枕叶] zhěn​yè - płat potyliczny. Dosł. liść poduszkowy
  
• 額葉 [额叶] éyè - płat czołowy 
  
• 粗枝大葉 [粗枝大叶] cū​zhī​dà​yè - dosł. grube gałęzie, duże liście. Przenośnie: chamski, grubiański, niechlujny, toporny 
• 合葉 [合叶] hé​yè - zawias. Dosł. zamykane liście
• 大葉性肺炎 [大叶性肺炎] dà​yè​xìng​fèi​yán - płatowe zapalenie płuc. Dosł. wielkolistne zapalenie płuc
• 紙葉子 [纸叶子] zhǐ​yè​zi - talia kart. Dosł. papierowe liście
• 刀叶 dāo​yè - ostrze. Dosł. liść noża
  

Dla mnie absolutnym mistrzostwem jest zawias oraz krowich sto liści czyli flaki.

Tutaj poczytacie o japońskich liściach.