kto stworzył Chiny?

Dzisiejszy wpis powstał w ramach współpracy z japonia-info.pl, czyli pod egidą Unii Azjatyckiej.

Można wymyślić kilka dat i metod stworzenia Chin, a także kilka ważnych osób, które je stworzyły. Data powstania ChRL jest wszystkim dobrze znana - no i wiemy, kto wpadł na pomysł jej stworzenia. Tak samo dobrze znamy datę powstania Republiki Chińskiej i miano Ojca Narodu. Jeśli liczyć Chiny cesarskie, to zazwyczaj mówi się o Pierwszym Cesarzu Chin, Shi Huangdi - Chiny powstałyby w momencie, gdy on się ogłosił cesarzem.

Ja tymczasem zanurzam się w legendach i początków dziejów Chin upatruję, jak tradycyjna chińska historiografia, w działalności Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy 三皇五帝, którzy mieli ponoć panować jakoś w trzecim tysiącleciu przed naszą erą. Czas ich panowania był podobno złotym wiekiem chińskiej cywilizacji - tak przynajmniej twierdzi Konfucjusz, a przecież Konfucjusz zawsze ma rację, a gdy nawet jej nie ma, to patrz punkt pierwszy.

I tu pojawia się pierwszy problem. Każdy chiński Gall Anonim i Jan Długosz był innego zdania co do tego, kim byli owi czcigodni, którzy stworzyli Chiny.

Weźmy najpierw na warsztat Trzech Dostojnych 三皇, półboskich władców, którzy dzięki swym cnotom rządzili bardzo długi czas, a w dodatku pomogli ludziom okiełznać świat.

Sima Qian w Zapiskach historyka wyliczał, że byli to:

• Władca Nieba (天皇), który rządził przez 18 000 lat
• Władca Ziemi (地皇), który rządził przez 11 000 lat
• Władca Ludzkości (泰皇 lub 人皇), który rządził przez 45 600 lat (najbardziej cnotliwy).

Według dzieł Yundou shu (運斗樞) oraz Yuanming bao (元命苞) Trzej Dostojni to:

• Fuxi (伏羲) - wynalazca małżeństwa i poskramiacz zwierząt (udomowił je)
• Shennong (神農) - wynalazł uprawę ziemi (i ponoć odkrył herbatę)
• Nüwa (女媧) (mamy wśród dostojnych kobietę!) - stworzycielka ludzi

Te imiona zapamiętajmy, bo nam się jeszcze przydadzą.

W księgach Shangshu dazhuan (尚書大傳) i Baihu tongyi (白虎通義) nadal mamy Fuxi i Shennonga, ale idea kobiety jako dostojnego/czcigodnego twórcy chińskiej cywilizacji chyba się komuś nie spodobała, bo zamiast Nüwy figuruje Suiren (燧人), który dał ludziom ogień; takoż w księdze Diwang shiji (帝王世紀), gdzie zastępuje ją Żółty cesarz (黄帝) - wynalazca, a także zjednoczyciel ludów chińskich..

Taki sam problem dotyczy mitycznych Pięciu Cesarzy 五帝 - legendarnych władców-mędrców, doskonałych pod względem moralnym. Każdy historyk sobie wybierał z panteonu tych, którzy mu bardziej pasowali.

Według Zapisków historyka byli to:

• Zhuanxu (顓頊) - ojciec demonów zsyłających choroby, ale dał ludziom muzykę
• Ku (嚳) - wynalazca poligamii (zaiste doskonały pod względem moralnym...)
• Yao (堯) - twórca weiqi
• Shun (舜) - wzór cnót, skromny i pracowity
• Żółty cesarz (黄帝) - tego już znamy. 

Jednak trzeba Wam wiedzieć, że w księgach Shangshu Xu (尚書序) oraz Diwang shiji Żółtego cesarza zastępuje Shaohao (少昊). Czyli jednak nie był taki idealny, skoro jest zastępowany kimś innym... Z drugiej strony - zamienił stryjek siekierkę na kijek, bowiem Shaohao uchodzi za władcę mocno nieudolnego.

Z kolei w Pieśniach z Chu (楚辭) Pięciu Cesarzy to bogowie pięciu stron świata względnie cesarze pięciu kolorów:

• Shaohao - wschód - Biały cesarz 白帝
• Zhuanxu - północ - Czarny cesarz 黑帝
• Żółty cesarz - środek
• Shennong - zachód - Czerwony cesarz/ognisty cesarz 赤帝/炎帝
• Fuxi - południe - Zielony cesarz 青帝

Tutaj mamy i Shaohao, i Żółtego Cesarza, ale za to inni "idealni" zostali zastąpieni naszymi wcześniejszymi Dostojnymi - Fuxi i Shennongiem.

W Księdze rytuałów (禮記) Pięciu Cesarzy reprezentuje pięć klanów (五氏):

• klan Youchao (有巢氏)
• klan Suirena (燧人氏)
• klan Fuxi (伏羲氏)
• klan Nüwa (女媧氏)
• klan Shennonga (神農氏)

Znów znane nam wcześniej imiona. Tym razem Suiren obok Nüwy, a poza Fuxi i Shennongiem jeszcze nowalijka - Youchao, który nauczył ludzi budowania domostw.

I tak dalej. W angielskiej wikipedii macie nawet piękną tabelkę, która pokazuje, kto o kim mówił, że jest którym dostojnym względnie cesarzem.

Kiedy ci niedookreśleni Dostojni i Cesarze już się skończyli, zrobiło się łatwiej. Shun wyznaczył następcę, później rządził syn następcy, no a potem to już były kolejne dynastie, co jakiś czas obalane przez niezadowolonych.

Głowa boli? To teraz dla rozrywki ułóżmy sobie własne listy pięciu postaci, dzięki którym powstały Chiny. Skoro Chińczycy je sobie mogą mieszać, żeby im pasowały do tezy i jakichś dziwacznych kluczy, to ja też zrobię po uważaniu. O!

Według mnie najważniejsi byli:

• Nüwa - bo stworzyła ludzi. Państwo bez ludzi jest raczej idiotyczne. Poza tym jest kobietą, a bez kobiet nie jest możliwe stworzenie nawet nowego życia, a co dopiero państwa.
• Shennong - bo wynalazł uprawę ziemi, ale przede wszystkim - odkrył herbatę.
• Suiren - bo dał Chińczykom ogień i nauczył ich gotować, a wszyscy wiedzą, jaki mam stosunek do chińskiej kuchni. 
• Huang Di - ponieważ wynalazł pismo, a Chiny bez znaków to nie są prawdziwe Chiny.
• Yao - bo opracował kalendarz i zaopatrzył Chińczyków w obrzędy i rytuały. A ja kocham chiński kalendarz i rozmaite zwyczaje Chińczyków.

Wahałam się chwilę nad Zhuanxu, bo dał Chińczykom muzykę, ale ponieważ jest ojcem demonów rozsyłających choroby, to niech się ugryzie. Zostaję przy moich pięciu. 

A Wy? Których Dostojnych i Cesarzy uważacie za najważniejszych?

A na koniec zagadka: potraficie rozpoznać, który jest który?

źródło

Tutaj zaś poczytacie o legendarnych początkach państwa japońskiego.