o dzieciach, wilkach i butach

Dziś w akcji Miesiąc Języków czas na język chiński. Czyli będzie można poczytać o Chinach z różnych perspektyw - kirgiskiej, włoskiej, niemieckiej itd. Tradycyjnie już linki podaję na dole wpisu. A u mnie dziś przypomnienie ciekawostki dialektu yunnańskiego, trochę makabrycznej, a trochę zabawnej.

Kiedy pierwszy raz usłyszałam: 你的孩子很好看， 在哪里买的？(Twoje dzieci są prześliczne, gdzie kupiłaś?), spojrzałam na interlokutorkę jak na ufoludka, rozejrzałam się w poszukiwaniu ładnych dzieci, upewniłam się, czy to aby na pewno do mnie było i nadal byłam bezradna. Jakie znowu dzieci? Rozmówczyni westchnęła, przełamała żądzę mówienia dialektem kunmińskim i powtórzyła powoli i wyraźnie, prawie płynnym mandaryńskim: 你的鞋子， 好看得很， 在哪里买的？ (Twoje buty, śliczne są, gdzie kupiłaś?), wskazując jednocześnie moje obuwie. Tak. W dialekcie kunmińskim buty xiezi (śjedzy) wymawia się haizi (hajdzy). Jak dzieci. Nie tylko zresztą w kunmińskim. Taka wymowa jest pamiątką po dawnym chińskim i została w kilku dialektach pochodzących z północy, a rozwijających się na południu, m.in. w Syczuanie czy Hunanie. Oczywiście, z czasem się przyzwyczaiłam, choć gdy słyszę te nieszczęsne haizi, zawsze wyobraźnia mi podpowiada przeciekawe obrazy: a to wypatroszone niemowlęta, owinięte wokół stóp, a to dzieci z wypastowanymi noskami i przybitymi ćwiekami... Ja i moja wyobraźnia jesteśmy jednak małymi pikusiami w porównaniu z Chińczykami.

Z dawien dawna istniało w chińskim powiedzenie: 舍不得鞋子套不住狼 - w wolnym tłumaczeniu: nie schwyta wilka, kto oszczędza buty. Że polując na wilka trzeba się za nim nachodzić, a jeśli się człowiek nie chce narazić na straty, to z polowania nic nie wyjdzie. Takie "kto nie ryzykuje, szampana nie pije". Albo i "nie można zjeść ciastko i mieć ciastko". O kosztach, które trzeba ponieść, by coś osiągnąć, po prostu. Jakiś idiota usłyszał to przysłowie najwyraźniej będąc w Kunmingu albo w innym Chengdu i zapisał jako 舍不得孩子套不着狼. Że komu żal dziecka, ten wilka nie schwyta. Ba, poszli dalej. Tak dalece weszło w język poświęcanie dziecka dla schwytania wilka, że potworzyli rebusy dla tego powiedzenia. Wystarczy powiedzieć 婴儿当诱饵 (niemowlę na przynętę), by każdemu właśnie to powiedzenie stanęło przed oczami.

Pięć tysięcy lat kultury chińskiej - powiedzenie o poświęceniu dziecka jako zupełnie normalnej cenie za złapanie wilka, bo najpierw jakiś idiota nie odrobił lekcji o języku, a reszta Chińczyków, zamiast to od razu wyłapać i zniwelować, poszła za tym i w ich mózgach to powiedzenie nie jest dziwne ani przerażające...

"powtarzaj za dziadkiem: dziecko"

A tu Chiny z innych perspektyw:

Kirgiski: O języku kirgiskim po polsku - Kirgizi w Chinach

Niemiecki: Niemiecka Sofa - Niemieckie Chinatown; Językowy Precel - John Rabe

Szwedzki: Szwecjoblog - Co szwedzka pomarańcza ma wspólnego z Chinami?

Włoski: Studia, parla, ama - Miesiąc Języków, czyli co ma chiński do włoskiego?